18. Yüzyıla Bir Osmanlı Şehrinden Bakmak

Tarihin; toplumların hafızasındaki önemi, onların kim oldukları sorusuna verdiği cevabı, geçmişi bilmeleri, geçmişte alınan dersler ile bugünü en iyi şekilde anlamaları içerisindeki yeri son derece önemlidir. 
Tarihi kaynakları doğru tetkik etmek için, kaynakları tarihçilerin hizmetine sunmak, toplumların hafızalarını tazelemede ve genişletmede bu kaynakları su yüzüne çıkarmak gerekir. Türk tarihinin geniş ve önemli bir bölümünü oluşturan Osmanlı tarihi, kaynakları ile zengin bir geçmişe sahiptir. Osmanlı tarihi kaynaklarının içerisinde hukuki, idari, ekonomik, sosyal, kültürel, şehircilik ve nüfus yapıları bakımından oldukça zengin kaynaklardan birisi de şer’iyye sicilleridir. Bu siciller bir nevi ait olduğu bölgenin bilgi bankasıdır. Tarihçiler bu sicillere müracaat etmeden, özellikle mahalli olayları, Türk halkının hayat ve geçim tarzını, ticari hayatını, iktisadi yapısını analiz edemezler. 
Bu yüzden Türk kültürünü çeşitli yönleriyle böylesine yakından ve doğrudan ilgilendiren bu kaynaklardan biri olan “64 Numaralı Gaziantep Şer‘iyye Sicili” yukarıda zikredilen huşuların 18. Yüzyılın ilk çeyreğinde nasıl olduğunun ortaya konulması için Gaziantep şehri özelinde ele alınmıştır. Günümüz araştırmacıları için de bir rehber niteliği taşıması bakımında orijinal belgelerin yer almayıp sadece günümüz Türkçesine çevrilerek değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışmada ana kaynak olarak takip edilen defterin orijinaline Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi’nden tüm araştırmacılar rahatlıkla ulaşabilirler.