Alevi İnanç Sisteminde Kurban Ritüeli

Kurban ritüeli, ilkelden modern topluma kadar birçok toplum bünyesinde icra edilmiş ve edilmeye devam eden özellikler taşımaktadır. Toplumların geleneksel dünya algı ve tasarımlarıyla şekillenen kurban ritüeli, bundan kaynaklı olarak her toplumda farklı şekillerde uygulanmıştır. Kurban, davranış temelli bir ritüel olduğu için kültürel bellekte korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması diğer inanç unsurlarına göre daha kolay olmaktadır.

Türk kültür ve inanç sisteminin önemli bir parçasını teşkil eden Alevilik, ocak kurumu, dedelik kurumu ve cem ritüeli olarak belirlenen temel yapı taşlarından oluşmaktadır. Söz konusu yapı unsurları, birbirini tamamlayan özellikler göstermektedir. Alevi inanç sistemindeki temel yapıları destekleyen esas mekanizma ise kurban ritüelidir. Cem ritüeli, kurban merkezli olarak icra edilmektedir. Aynı zamanda cem ritüeli, Alevi inanç sisteminin eylem mekanizması olarak yer almakta ve ocak kurumu ile dedelik kurumunu meşrulaştıran yapının varlığını oluşturmaktadır. Bu bağlamda, kurban ritüelinin Alevi inanç sistemi içerisindeki konumu onun işletim mekanizması olarak görülmesini mümkün kılmaktadır. Alevi inanç sisteminde kurban ritüeli, yapısal-işlevsel ve performans teori temel alınarak çözümlenmeye çalışılmıştır. Böylelikle kurban ritüelinin inanç sistemine etki-katkısı tahlil edilmiştir.