Azerbaycan Türkleri

Karadeniz'den Hazar Denizi'ne doğru, batıdan güney doğuya doğru yaklaşık 1200 km boyunca uzanan büyük Kafkas dağları, Kafkasya'yı Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olmak üzere iki kısma ayırmaktadır. Günümüzde Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan devletlerinin yer aldığı coğrafyanın adı olan Güney Kafkasya, kaynaklarda Maverayı Kafkas ve Transkafkasya olarak yer almaktadır. Bu eser ile Güney Kafkasya yani Azerbaycan coğrafyasındaki binlerce yıllık Türk varlığını, Türk Kültürünü tarihi gelişimi içinde ortaya koymak istedim.

Belgelere göre Azerbaycan Türkleri; M.Ö.4.bin yıllarında başlayan Türk varlığının kanıtı olan Sümer, Aratta, Guti, Lullubi, Hurri, Kas, Manna, İskit, Atropatena, Albanya ve Part Devleti gibi kurucu ve asli unsurun her zaman Türk olduğu, Türk olmayan diğer unsurların da bir araya gelmesi ile ortaya çıkan devletlere tabii Ön Türk-Yerel uluslarla, Orta Asya'dan göç eden Hun, Avar, Sabir, Hazar, Kıpçak, vb. Türk ile Oğuz boylarının birleşimi ve devamıdır. Bu Türk boyları Avrupa ve Orta Doğu coğrafyasına yayılmış, kurduğu devlet ve beyliklerle bu ülkelerin kaderini çizmiş ve tarihinde çok belirgin bir rol oynamıştır.

Türkler, Azerbaycan'a ilk gelişlerinden itibaren dillerini de en azından kendi fiziki varlıkları kadar Azerbaycan ve İran coğrafyasında yaşatmışlar ve yaşatmaktadırlar. Horasan'dan Türkiye sınırına, Urumiye'den Bakü'ye kadar uzanan Türk mimarisi, Türk dili, Türk kültürü, Azerbaycan coğrafyasının Türkler için bir geçiş koridoru olmadığının, bu bölgenin en azından Aratta'lardan itibaren Türklerin dört bin yıllık öz yurdu olduğunun bir Türk yurdu olduğunun canlı kanıtıdır.

Azerbaycan'ın günümüzde Türklerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerinde Türk boy ve oymaklarına ait birçok izi ve kültür varlıkları ile kalıntılarını görmek mümkündür. Halen bölgede yaşayan oymak, soy ve aile adları ile karşımıza çıkan ilçe, kasaba ve köy ile akarsu, tepe, dağ ve dere adlarında bile, bölgede İskitler, Hunlar ve Subarlardan günümüze yaşamış ve halen yaşamakta olan Türk'lere ait izleri görebiliyoruz. Azerbaycan'da yerleşen Türklerin taşıdıkları boy ve oymak adlarına bakarak bunların bir kısmının Oğuz boylarına, bir kısmının da Oğuzlar dışında kalan Türk'lere mensup oldukları anlaşılmaktadır.