Büyük Bow Esrarı

“Arkadaşlarımız bize yabancılara göründükleri gibi mi görünürler? Odalarımız, mobilyalarımız, borularımız, onlara ilk kez bakan bir yabancının gözüne çarptığı gibi çarpar gözümüze? Bir anne bebeğinin aşikâr çirkinliğini ya da bir âşık metresinin ayan beyan ortada olan kusurlarını herkes kadar görebilir mi? Kendimizi başkalarının bizi gördüğü gibi görebilir miyiz? Hayır, aşinalık ve önyargı her şeyi değiştirir. Zihin, dışarıdan geldiği söylenen her türlü olguda belirleyici bir faktörüdür. Göz bazen görmek istediğini, çoğu zaman da görmeyi umduğunu görür.”

Genç işçi lideri Arthur Constant kapıları kilitli, pencereleri sürgülü odasında boğazı kesik halde bulunur sisli bir Londra sabahında. İntihardan şüphelenilir elbette ama tıbbi deliller merhum sosyalistin katledildiğine dair ciddi işaretler gösterir. Scotland Yard dedektifleri, Poe'nun Dupin'inin de çok başını ağrıtan çözümsüz ve hakiki bir muammayla baş başadır şimdi.

İngiliz yazar Israel Zangwill'in meşhur polis romanı Büyük Bow Esrarı türün sorduğu en yaman bilmecelerden birinin, kapalı oda gizemlerinin ilk örneği sayılabilir. Bu sıkı polisiyeyi okurken, bir yandan Arthur Constant'ın esrarlı ölümünü anlamaya çalışırız, bir yandan da dönemin işçi hareketlerine, felsefesine ve sanatına bakarız şairlerin, dedektiflerin ve düşünürlerin gözünden. Sonraları sinemaya ve televizyona da uyarlanan Büyük Bow Esrarı ilk kez Türkçede, Dedalus'ta.