Cadaloz Mizah Gazetesinde Osmanlı’dan Algı ve İmgeler (1911)

Cadaloz gazetesi 4 Nisan 1911 – 9 Eylül 1911 tarihleri arasında İstanbul Ebus-suud Caddesi 35 numaralı dairede yayın hayatına başlamış ve bu adresten yönetilmiştir. Cadaloz mizah gazetesinin sorumlu müdürü Haydar Rüştüdür. Mizah Gazetesinin imtiyaz sahibi ise, Nurettin Rüştüdür. Nurettin Rüştü aynı zamanda Cadaloz mizah gazetesinin başyazarıdır. Nurettin Rüştü Büngül 1882 yılında Konya’da doğmuş 1951 yılında İzmir’de vefat etmiştir. Öğrenci iken başladığı gazeteciliğe bütün ömrü boyunca devam ettiği belirtilebilir. İkinci Meşrutiyetin ilanı ile birlikte 1908 ile 1909 yılları arasında yüz on beş sayıdan oluşan “Geveze” ve sonrasında ise kırk beş nüshadan oluşan 1911 yılında ki Cadaloz adlı mizah ağırlıklı gazeteleri yayınladı. Cadaloz gazetesinde yer alan karikatürlerin Cevat Nuri ve Dr. Mazlum adlı karikatüristler tarafından çizildikleri karikatürlerde yer alan imzalarından anlaşılır. Bazı karikatürlerde Cevat Nuri’nin Osmanlıca imzasının altında Fransız Latin harfleriyle “Dj. Noury” şeklinde bir başka imza yer alır. Cadaloz’un yalnızca 1911 yılında yayınlanmış olması karikatürlerdeki görsel verileri azaltacağı yönünde bir varsayıma neden olsa da gerçekte dergide yer alan 90 civarındaki karikatür bir hayli yoğun bir veri taramasını beraberinde getirir. Kitap iki bölüm altında değerlendirilmiştir. Ele alınan bölümlerdeki amacımız karikatürlerin konusu, kadın kahramanımız olan Cadaloz ile ilişkisi, karikatürlerdeki çizimlerde yer alan teknik, tarz ve kültürel geleneklerle bağlantısını değerlendirmek oluşturmuştur. Böylelikle eserimizde Osmanlı mizahının batı çizgileri dışında özgün bir model oluşturup oluşturmadığı devrin olaylarının bir tür tarihsel veri olarak ne oranda bir mizah gazetesinde sıhhatli kaydedildiği değerlendirilmiştir.