Çerkeslerin (Adıgelerin) Tarihi

M.Ö. dört binli yıllar öncesine uzanan dolmen kültürünü, sonrasındaki Maykop Kültürünü üreten toplumlar ile ardından gelen Sindler, Meotlar ve Zikhler bugünkü Çerkeslerin (Adigeler) öncülleridir.

Çerkesler, Zikhlerden sonra varlıklarını uzun süre prenslikler şeklinde devam ettirmiş, bu prenslikler aralarında bir takım koalisyonlar oluştursalar da maalesef devletleşememişlerdir.

Tarih boyunca Kafkasya dışına ciddi bir nüfus da vermiştir Çerkesler. Milat öncesinde yaşamış Hattilerden Memlüklere kadar pek çok devlet yapısını kurmuş, yönetmiş veya yönetiminde müessir olmuşlardır. Kırım, Osmanlı, Rusya devlet yapıları içinde önemli görevler almış, yükselmişlerdir.

Son yüzyıllardaki özgürlük savaşları, sonrasında yaşadıkları soykırım ve sürgün onları dramatik bir tarihin de sahibi yapmıştır aynı zamanda.

Ancak bugün artık Çerkesler ana yurdundan azınlık; diasporada ise darmadağın bir şekilde yaşamakta, varlığını devam ettirme kaygısı çekmektedir.

Son yıllarda Çerkes tarihi ile ilgili epeyce kitap yayımlandı. Ama diyebiliriz ki, bu kitaplar Çerkes tarihinin belirli dönemlerini aydınlatsa da, belirli bir tarihsel bütünlük sağlamaya çalışsa da, zihinlerimizde eksiksiz bir Çerkes tarihi iskeleti oluşturabilmiş değil. Yetersiz kadrolar ve yetersiz çalışmalar sebebiyle tarihin belli safhaları hep flu kaldı.

Adigey’in başarılı tarihçisi Samir Hotko, Çerkes tarihinin dağınık, gözden kaçan veya özellikle kaçırılan parçalarını özenle derleyip, toplayıp, yeni bulgularla da birleştirerek Çerkeslerin tarihini yeni baştan kaleme aldı.

Elinizde tuttuğunuz “Çerkeslerin (Adigelerin) Tarihi”, Çerkeslerin tarihi serüvenini ve tarih boyunca ürettiklerini merak edenler için iyi bir rehber olacak.