Divan Edebiyatının Kaynakları

Divan Edebiyatı, Osmanlı Edebiyatı, Saray Edebiyatı, Klâsik Edebiyat, İslami Türk Edebiyatı, Yüksek Zümre Edebiyatı, Enderun Edebiyatı, Havas Edebiyatı, Eski Türk Edebiyatı vs. isimlerle görüp tanıdığımız, zaman zaman eserleriyle yüzyüze geldiğimiz bir edebi süreçten söz ediyoruz. Bir medeniyetin ürünü olduğuna inandığımız bu eserler bütünü, hiç kuşkusuz söz konusu o medeniyetin şair ve yazarları, sanatkârları tarafından uzun asırlar içinde ortaya konulmuş değerlerdir.

Bu medeniyetin adı Türk-İslâm medeniyetidir. Özellikle 18. asır sonlarından itibaren yaşadığımız coğrafyada değişmeye başlayan siyasi, sosyal, ilmi ve edebi anlayışlar ister istemez Batı dünyası ile yüzyüze gelmenin doğal sonuçları olarak görülebilir ve öylece değerlendirilebilir.

Herhalde Batı âlemine ilginin veya Batı karşısında bu yeni durum-alışın birçok alanda yansımaları olacaktı. Bunlardan bizim için öncelikli olanı elbette kültür, sanat, edebiyat sahasındaki değişim ve dönüşümün neleri içine aldığı meselesidir. Bir yanda yaklaşık 6-7 asırdanberi sürüp gelen bir Klâsik edebiyat geleneği; bir yanda Batı dünyasına entegre olma niyetiyle ortaya çıkmış siyâsî anlayışlar ve elbete buna bağlı olarak edebî-kültürel eğilimler var. Ama ne yazık ki bu geçiş döneminde yapılan bir dizi yanlışlık da var. Örneğin, yeni inanış ve düşüncelerin, anlayışların topluma kabul etirilmesi için “eski” adına ne varsa her şeyin gözardı edilmesi, unuturulması, karalanması, ötelenmesi mi gerekirdi acaba?

“Eski” dediğimiz bu sürecin kronolojik olarak daha da öncesindekiler bile bu milletin sanatkarları tarafından tarih sahnesine çıkarılmışken bir “dönem”i ısrarla bu milletin hayatından ve hafızalarından çıkarmaya çalışmak nasıl ve ne ile izah edilecektir?
Özellikle üniversitelerimizin ilgili bölümlerinde okuyan, bu bölümlerden mezun olarak Türkçe ve edebiyat öğretmenliği yapan meslekdaşlarımızın, ayrıca divan edebiyatını daha iyi anlayabilmek niyet ve düşüncesinde olanların alanla ilgili beklentilerini karşılamak amacıyla hazırlanmış olan bu eser; inanıyoruz ki divan şiirinin zengin örnekleriyle bu görevi yerine getirecektir.