Dokuma Makineleri Cilt 1: Temel Mekanizmalar ve Aksesuarlar

Endüstri devrimi ile birlikte makineleşme evresine giren dokuma makinelerinde son elli yılda gerçekleşen büyük ilerlemeler, bir taraftan makinelerin üretim hızlarında büyük artışlar gerçekleştirirken diğer yandan makine randımanı, ürün kalitesi ve üretilebilecek ürün çeşitliliğinde önemli artışlar sağlamıştır. 1980 lerden itibaren yaygınlaşan mikroişlemci ve endüstriyel bilgisayarla kontrol, dokuma makinesini mekatronik bir sisteme dönüştürmüştür. Her dokuma makinesi ünitesinin bağımsız tahriki, değişik sensör teknolojileri ile makinenin çalışmasına ait parametrelerin ölçülmesi ve buna uygun olarak dokuma makinesinin bilgisayarla kontrolü günümüzde üretilen dokuma makinelerinin standart teknolojik öğeleri haline gelmiştir. Bütün bu teknolojik gelişmelere rağmen teknik uygulamalara yönelik 3 boyutlu dokuma kumaş üretim tekniklerindeki gelişmeler haricinde dokuma kumaş üretim yöntemlerinde temelde bir değişiklik gerçekleşmemiştir.

Dünyada nitelikli tekstil üretimi bilgi odaklı çalışmayı zorunlu hale getirmektedir. Sektörün güncel teknolojik bilgilerle desteklenmesi rekabet gücünü arttırıcı bir etki yapacaktır. Dokuma sektörü ülkemiz tekstil endüstrisi için önemli bir üretim alanı olmasına rağmen dokuma makineleri alanında Türkçe olarak basılmış kitap ve teknik doküman nispeten sınırlıdır. Bu kitap bu alandaki teknik yayın açığını gidermeye yönelik olarak atılmış bir adımdır. Dokuma makineleri kitabı bu alanda mevcut yayın eksikliği de göz önünde bulundurularak 2 cilt halinde hazırlanmıştır. 1. cilt dokuma makineleri temel mekanizmaları ve aksesuarlarını kapsarken 2. cilt havlu, kadife, halı, leno, dar dokuma ile teknik kumaş ve 3 boyutlu dokuma kumaş üretim yöntem ve makinelerini içermektedir.

Kitabın 1. cildi 12 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde dokuma kumaş oluşumu genel hatlarıyla değerlendirilirken ikinci ve üçüncü bölümlerde dokuma makineleri teknik parametreleri ve dokuma makinelerinin sınıflandırılması incelenmektedir. Dördüncü bölümde dokuma makinelerinin tahrik sistemi ve dokuma makinelerinde zamanlama diyagramları açıklanmaktadır. Tefe mekanizmalarına ayrılan beşinci bölümde kam, üç çubuk ve altı kollu tefe mekanizmaları ayrıntılı olarak incelenmiş olup değişik tipte dokuma makinelerinde kullanımları değerlendirilmiştir. Ayrıca tefe mekanizmalarının bağımsız bir motorla tahrikine yönelik çalışmalar da değerlendirilmiştir. Altıncı bölümde atkı atma mekanizmaları, sistemi oluşturan tüm üniteleriyle birlikte incelenmiştir. Mekikli, mekikçikli, kancalı, hava jetli ve su jetli atkı atma sistemlerine ilave olarak son yıllarda üzerinde çalışılan manyetik atkı atma sistemi de tartışılmıştır. Yedinci bölümde ağızlık açma mekanizmaları en son teknolojik gelişmeler ışığında incelenmiştir. Jakarlı ağızlık açma mekanizmaları alanında geliştirilen yeni teknolojilere vurgu yapılmış ve endüstride uygulanmakta olan dizim örnekleri ile anlatım zenginleştirilmiştir. Ayrıca ağızlık ayarlarının dokuma makinesi randımanı ve kumaş dokunabilirliğine etkilerine vurgu yapılmıştır. Sekizinci bölümde kumaş çekme ve çözgü salma mekanizmaları değişik arka köprü tipleri ile birlikte incelenmiş, duruş izi önleme yöntemleri tartışılmıştır. Dokuma kumaş üretiminde önemli bir etken olan kenar oluşumu dokuzuncu bölümde incelenmiştir. Mekiksiz atkı atma sistemlerinde kullanılan kenar oluşturma yöntem ve mekanizmaları ile kenar örgü yapılarına vurgu yapılarak konu değerlendirilmiştir. Onuncu bölümde dokuma makinelerinde kullanılan ve aksesuar olarak isimlendirilen ünite ve elemanlar incelenmiştir. Bu kapsamda çözgü leventleri, çerçeve ve gücüler, çözgü durdurma tertibatı ve lameller, dokuma tarakları ile cımbar ve tam en cımbarlar tartışılmıştır. On birinci bölümde dokuma makinelerinde üretim hesabı için formüller ve üretim hesabı örnekleri verilmiştir. Üretim hesabında değişken atkı sıklıklı kumaş dokunması ve değişken dokuma makinesi hızları ile çalışma durumları da hesaba katılmıştır. On ikinci ve son bölümde günümüzde dünyada dokuma makinesi üreten firmalar ve firma internet adresleri verilmiştir.Kitabın 1. cildi 12 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde dokuma kumaş oluşumu genel hatlarıyla değerlendirilirken ikinci ve üçüncü bölümlerde dokuma makineleri teknik parametreleri ve dokuma makinelerinin sınıflandırılması incelenmektedir. Dördüncü bölümde dokuma makinelerinin tahrik sistemi ve dokuma makinelerinde zamanlama diyagramları açıklanmaktadır. Tefe mekanizmalarına ayrılan beşinci bölümde kam, üç çubuk ve altı kollu tefe mekanizmaları ayrıntılı olarak incelenmiş olup değişik tipte dokuma makinelerinde kullanımları değerlendirilmiştir. Ayrıca tefe mekanizmalarının bağımsız bir motorla tahrikine yönelik çalışmalar da değerlendirilmiştir. Altıncı bölümde atkı atma mekanizmaları, sistemi oluşturan tüm üniteleriyle birlikte incelenmiştir. Mekikli, mekikçikli, kancalı, hava jetli ve su jetli atkı atma sistemlerine ilave olarak son yıllarda üzerinde çalışılan manyetik atkı atma sistemi de tartışılmıştır. Yedinci bölümde ağızlık açma mekanizmaları en son teknolojik gelişmeler ışığında incelenmiştir. Jakarlı ağızlık açma mekanizmaları alanında geliştirilen yeni teknolojilere vurgu yapılmış ve endüstride uygulanmakta olan dizim örnekleri ile anlatım zenginleştirilmiştir. Ayrıca ağızlık ayarlarının dokuma makinesi randımanı ve kumaş dokunabilirliğine etkilerine vurgu yapılmıştır. Sekizinci bölümde kumaş çekme ve çözgü salma mekanizmaları değişik arka köprü tipleri ile birlikte incelenmiş, duruş izi önleme yöntemleri tartışılmıştır. Dokuma kumaş üretiminde önemli bir etken olan kenar oluşumu dokuzuncu bölümde incelenmiştir. Mekiksiz atkı atma sistemlerinde kullanılan kenar oluşturma yöntem ve mekanizmaları ile kenar örgü yapılarına vurgu yapılarak konu değerlendirilmiştir. Onuncu bölümde dokuma makinelerinde kullanılan ve aksesuar olarak isimlendirilen ünite ve elemanlar incelenmiştir. Bu kapsamda çözgü leventleri, çerçeve ve gücüler, çözgü durdurma tertibatı ve lameller, dokuma tarakları ile cımbar ve tam en cımbarlar tartışılmıştır. On birinci bölümde dokuma makinelerinde üretim hesabı için formüller ve üretim hesabı örnekleri verilmiştir. Üretim hesabında değişken atkı sıklıklı kumaş dokunması ve değişken dokuma makinesi hızları ile çalışma durumları da hesaba katılmıştır. On ikinci ve son bölümde günümüzde dünyada dokuma makinesi üreten firmalar ve firma internet adresleri verilmiştir.