Eşler Arasındaki Mal Rejimi Davalarında Yargıtay Uygulaması Pratik Uygulama Rehberi

Aile hukukunun ve dolayısıyla aile mahkemelerinin baktığı davalar içinde belki de en zorlu ve karmaşık olan dava türleri mal rejimlerine ilişkin davalardır. Özellikle mal varlığının kapsamlı olduğu ve çeşitli aşamalardan geçtiği, evlilik birliğinin uzun süreli olduğu ve karşılıksız kazandırmaların fazla olduğu durumlarda bu karmaşıklık daha da artmaktadır. Yine bunun gibi, uzun süreye yayılan kooperatif hissesi, kredi ödemeleri, şirket hisseleri gibi hususlar, uygulamada sıkça hata yapılan ve üst mahkemenin kararı bozmasına/kaldırmasına neden olan hususlardır. Bu bakımdan, mal rejimleri hukuku aile hukuku içinde ayrı bir uzmanlık alanını oluşturmaktadır.

Mal rejimleri konusunun derin, karmaşık ve zorlu yapısı nedeniyle, uygulamada sıklıkla hata yapılmaktadır. Bu eserde, mal rejimlerinin esasına ilişkin temel konular ana hatlarıyla anlatılmıştır. Her bir konu ile yapılması gereken işlemlerin neler olduğu belirtilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda, özellikle kredi ödemelerinin bulunduğu rejimin tasfiyesi, kooperatif ödemelerinin bulunduğu rejimin tasfiyesi gibi uygulamada sıkça görülen durumlarda ne şekilde hareket edilmesi gerektiği madde madde ifade edilmeye çalışılmış; ilgili hususta Yargıtay’ın tespit ettiği hatalar ve çözüm yöntemleri ayrıntıda boğulmadan vurucu bir şekilde sunulmaya çalışılmıştır.

Kitap 10 bölümden oluşmakta olup, uygulamada eşler arasında ayrı bir mal rejimi sözleşmesi yapılması pek yaygın olmadığından ve dolayısıyla yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi çoğunluğu oluşturduğundan, bu rejime ve tasfiyesine büyük bir ağırlık verilmiştir. Bu bağlamda, katkı-değer artış payı alacağı, katılma alacağı, eklenecek değerler, denkleştirme, aile konutu, katılma alacağına ilişkin tüm sorunlar, önemli usul uyarıları ve diğer tüm önemli konular kitapta belirli ve anlaşılır bir sistematik dahilinde ele alınmıştır.

Özellikle mesleğin başındaki uygulayıcılara katkı sağlamak ve en azından fikir vermek amacıyla dilekçe ve Yargıtay tarafından onanmış yerel mahkeme karar örneklerine yer verilmiştir. Yine bunun gibi, konuyla ilgili bilirkişi raporlarına örnekler verilmiştir.

Eser bir uygulama rehberi mantığıyla hazırlanmış olup, bilimsellik iddiası taşımamaktadır. Bu bakımdan, her bir konunun esası ve şartları kısa bir şekilde sunulduktan sonra, Yargıtay’ın bozma sebebi yaptığı hususlara yer verilmiş ve uygulayıcıların karşılaşma olasılığı yüksek olan problemlere değinilmiştir.

Mal rejimleri konusu çok kapsamlı olup çeşitli unsurları içermektedir. Kapsamın geniş olması nedeniyle, vakit darlığı yaşayan uygulayıcıların istenen bilgiye çabuk ulaşabilmesi için, özenle hazırlanmış işlevsel bir kavram indeksi eserin sonuna konulmuştur. Örneğin “kredi ödemeleri”, “faiz”, “şirket hissesi”, “bağış iddiası”, “muvazaa iddiası” ve “boşanma protokolü” gibi kilit kavramlara bu kavram indeksinden rahatlıkla ulaşılabilecektir.

Yine bunun gibi, Türk Medeni Kanunu’nun mal rejimlerine ilişkin hükümlerine temas eden kitabın ilgili sayfalarına rahat ulaşılabilmesi için, maddelere göre arama indeksi oluşturulmuştur.

Kitap içeriğinde ayrı bir bölüm açılarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun mal rejimlerine ilişkin vermiş olduğu emsal kararlara da yer verilmiştir.

Diğer hukuk davalarında olduğu gibi, mal rejimlerine ilişkin davalarda da sıklıkla usul hataları yapılabilmektedir. Örneğin görev ve yetki, taleple bağlılık, ıslah ve ispat yükü gibi önemli hususlarda sıklıkla hata yapılabilmektedir. Kitapta bu hususlara ve Yargıtay’ın önemli tespitlerine anlaşılır bir şekilde yer verilmiştir.

Mal rejimleri konusunda hakkaniyet düşüncesi büyük bir öneme sahiptir. Zaman zaman Yargıtay’ın da hakkaniyet bağlamında görüş değişikliğine gidebildiği görülmektedir. Bu nedenle, Yargıtay’ın özellikle son kararlarına (mümkün mertebe 2020-2019-2018 tarihli kararlarına) yer vererek, okuyucunun tereddüt yaşamamasını sağlamaya çalıştık.