Esma veya Amel ve Ceza

Bir muharrir sıfatıyla çalışma alanı oldukça geniş ve çok yazı yazan biri olarak Rızaeddin Fahreddin geride ölümsüz eserler bırakmıştır. Aklımıza gelebilecek hemen her konuyla ilgilenen veya geniş bir çerçevede dünyaya bakan ve baktığı yerde, şeyde ne varsa imkânlar doğrultusunda araştırıp inceleyen, sorgulayan, akıl süzgecinden geçirerek eserler, yazılar kaleme alan Rızaeddin Fahreddin'in bütün eserlerinin yapısı, içeriği, yöntem ve tekniği, kendisinin üslubu gibi konularda tam bir bilgiye sahip olabilmek için onun her bir eserinin tek tek incelenmesi gerekir, ancak bunlarla ilgili sonuçların ortaya konulması ve bir hükmün verilebilmesi kolay bir iş değildir ve bu tam manasıyla yapılmış da değildir. Onun kimi basma kimi yazma, kimine sonradan eklemelerle mükerrer basma kimi kaybolmuş kimi bir monografik incelemeyle değerlendirmeye tabi tutulmuş kimi hakkında henüz yayımı yapılmadığı için çok fazla malumata sahip olmadığımız, bir ömre sığdırdığı telif ve tercüme veya yarı telif eserleri konu ve alan çeşitliliği bakımından araştırmacılar için paha biçilmez bir hazinedir. Rızaeddin Fahreddin Selime yaki İffet, Esma yaki Amel ve ceza isminde iki edebi eser de yazmıştır. Birincisi geçenlerde tarafımızdan yayınlanmıştı. Elinizdeki kitap, Rızaeddin Fahreddin'den bize kalan hazineden Tatar-Başkurt edebiyatına açılan bir kapısıdır ve edebi eserlerinin ikincisidir.