Evanjelikler

Hıristiyanlık ilk büyük bölünmeyi 1054 yılında yaşamış ve Kilise Doğu (Ortodoks) ve Batı (Katolik) olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Daha sonra Batı Kilisesinde 16. Yüzyılda yaşanan ikinci büyük bölünme ile Hıristiyan dünyası mezheplere ve dini gruplara ayrılmıştır. Bu çalışma, Batı’da Luther’in Katolik Kilisesine eleştirileri ile başlayan reform sürecinin kaynaklarını ve ortaya çıkış şartlarını ortaya koymayı, bu süreçte ortaya çıkan dini grupları incelemeyi ve meydana gelen kavram kargaşasını gidermeyi amaçlamaktadır.

Hıristiyan dünyasında iki büyük bölünmeden sonra ortaya çıkan dini grupların reforme, protestan, evanjelik gibi çeşitli nitelemelerle ifade edildiği görülür. Temelde Hıristiyanlıkta öze ve asıllara yeniden müracaat etmek suretiyle yenilenmeyi amaç edinen reform hareketlerinin doğurduğu bu dini gruplar arasında bazıları kendilerine “Evanjelik” sıfatını uygun görmekte ve kendilerine özgü bir karaktere sahip olduklarını ifade etmektedirler.

Bu kitap, Kıta Avrupasında başlayan reform hareketinin İngiltere’ye geçişini ve daha sonra Amerika’ya intikalini tarihi gelişim seyri içinde ortaya koyan ve “Evanjelikalizm” denilen hareketin mahiyetini, temsilcisi olan dini grupları, ortak özelliklerini, etkilerini ve Amerikan dini hayatındaki yerini inceleyen bir çalışmanın ürünüdür.

Evanjelik hareketin ve evanjelik dini grupların tarihi arkaplanını, Amerikan toplumunun dini, siyasi, sosyal ve kültürel hayatına etkilerini konu edinen bu çalışmanın, Amerika’yı, Amerika’daki Hıristiyanlığı, Amerika kaynaklı birçok uluslararası projeyi, Amerika’daki dini grupları anlamaya ve Amerikan filmlerine konu edilen kıyamet senaryolarının dini ve politik kaynaklarını tahlil etmeye bir parça katkı sağlayacağı ümidini taşımaktayız.

Yahudilerle Hıristiyanlar arasında asırlarca süren gerilimin bazı önemli gelişmeler vasıtasıyla sonlandırılmaya ya da örtülmeye çalışıldığı bir gerçektir. Bu anlamda yakın geçmişte (1962-1965) yapılan 2. Vatikan Konsili’nde alınan bazı kararlar, Yahudilerle Katolikler/Vatikan arasındaki ilişkileri normalleştirme gayretinin ürünüdür. Evanjelik Hıristiyanların Yahudiliğe ait terminolojiyi, başta Kalvin olmak üzere bazı reformcular vasıtası iledaha erken dönemlerde ödünç aldığını ve kullandığını görmekteyiz.Yahudilerin mesih beklentisi ile Evanjeliklerin Hz. İsa’nın ikinci gelişi inancı arasındaki ilişki bölgeyle alakalı ortak projelerin anlaşılmasına da katkı sağlayacaktır.