Geniş Açıklamalı Çocuk Yargılamalarında Yapılan Tüm Hatalar ve Bozma Nedenleri

Ceza yargısı alanında temel kanunların değiştirilmesini de içeren reform sürecinin başlamasının üzerinden onbeş yılı aşkın bir zaman geçti. Bu süreç zarfında kanunların aksayan yönlerinin iyileştirilmesine yönelik ve ayrıca modern dünyada meydana gelen gelişmelere uyum kapsamında birçok kanun değişiklikleri yapıldı. Türk ceza hukukunda esas alınan amaç, ilke ve usuller bu zaman zarfında yerleşip uygulamaya hâkim oldu. Yargıtay'ın uygulamaya yönelik içtihatları istikrar kazandı ve benimsendi.

Tüm bu gelişmelere rağmen yerel mahkemelerce verilen kararların üst mahkemelerce onama oranı oldukça düşüktür. Yargıtay bozma nedenleri incelendiğinde, yerel mahkeme kararlarından pek çoğunun birbirinin tekrarı niteliğindeki benzer hatalar nedeniyle bozulduğu görülmektedir. Bu hatalar yargılama süresinin oldukça uzamasına, kesinlik kazanamayan dosyalar nedeniyle tekraren yargılama yapılmasına, nihayetinde adil yargılama ilkesinin ihlal edilmesine neden olmaktadır. Yerel mahkemelerin bu hataları, mevcut not sistemi nedeniyle bireysel olarak da hâkim-savcıların terfilerini etkilemektedir. Esasen sürekli tekrarlanan basit ve önlenebilir hataların öğrenilmesi ve fark edilmesi ile yukarıda bahsedilen sorunların ciddi oranda çözümü mümkündür.

"TCK Genel Hükümler Kapsamında Ceza Mahkemelerinde En Sık Karşılaşılan 444 Uygulama Hatası ve Bozma Nedeni" isimli kitabımın yayınlanmasından sonra kısa süre içerisinde almış olduğum olumlu tepkiler ve ulaştığı satış rakamı devam etmekte olduğum bu projemi hızlandırarak neticelendirmemi sağladı.

"Hatalar öğreticidir" anlayışından yola çıkarak somutlaştırdığım bu çalışmada, suça sürüklenen çocukların yargılamalarında yapılan hatalar tespit edilerek, anlaşılır olması bakımından konularına ve maddelerine göre ayrılmıştır. Çalışmada, çocuk mahkemeleri ve çocuk ağır ceza mahkemeleri ile bu mahkemelerin teşkilatlanmadığı mahallerde "çocuk mahkemesi sıfatıyla" yargılama yapan genel mahkemelerin, Türk Ceza Kanunu (Genel Hükümler), Ceza Muhakemesi Kanunu ve Çocuk Koruma Kanunu'nun uygulanmasında hata yaptıkları, yanıldıkları ve gözden kaçırdıkları hususlar incelenmiştir. Açıklamalı bir tespit ve derleme kitabı niteliğindeki bu çalışmada, hukuk uygulayıcılarından olan hâkimlerin yapılan hataları bir arada görmeleri ve bunlardan sakınmaları, Cumhuriyet savcıları ile avukatların da mahkemelerce verilen hükümlerdeki hataları kolaylıkla tespit edebilmeleri ve kanun yoluna başvururken bu nedenlerden faydalanmaları amaçlanmıştır.

Görevli mahkemelerin suça sürüklenen çocuklar hakkındaki yargılamalara özgü olan hatalarının ve bu hatalardan kaynaklanan bozma nedenlerinin incelendiği çalışmamız dört ayrı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, çocuk ve suça sürüklenen çocuk kavramı, çocuk yargılamasında temel amaç ve ilkeler, soruşturma evresi, sağır ve dilsizlerin durumu, ulusal ve uluslararası çocuk mevzuatı incelenmiştir. İkinci bölümde, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun genel hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan hatalar ve bozma nedenleri; üçüncü bölümde, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu'nun uygulanmasından kaynaklanan hatalar ve bozma nedenleri; dördüncü bölümde ise 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun uygulanmasından kaynaklanan hatalar ve bozma nedenleri incelenmiştir. Yapılan hatalarla ve bozma nedenleriyle ilgili kanuni nedenler belirtilerek, hata yapılmaması için dikkat edilmesi gereken hususlar ayrıntılarıyla anlatılmıştır. Her hata ve bozma nedeniyle ilgili olarak en güncel, özet ve seçme Yargıtay Ceza Genel Kurulu ve Ceza Dairesi kararları konunun altında sunulmuştur.

En üst dereceli adli yargı mercii olması ve kararlarının tüm adli yargı organlarını bağlaması nedeniyle çalışmada genel itibariyle Yargıtay kararlarına yer verilmiş, istisnalar haricinde İstinaf Mahkemesi kararları eklenmemiştir.

Kitap, hem mesleğe yeni başlayan, hem de kıdemli meslektaşların faydalanması niyet ve gayesiyle hazırlanmıştır. Bu nedenle anlatım oldukça yalın, kapsam ise geniş tutulmuş, karşılaşılabilecek hemen her soruna değinilmiştir. Her konuyla ilgili olarak uygulamada karşılaşılan tüm hatalar ve bozma nedenleri işlenmiştir.