Hukuk Yargılamasında Duruşma Yönetimi

Hukuk Yargılamasında Duruşma Yönetimi adını verdiğimiz bu kitabın yazılmasındaki temel amaçların başında; hukuk yargılaması ile ilgili kuralların, pratik uygulamasını içeren, örneklerle duruşma yapma tekniğini ortaya koyan bir eseri uygulayıcıların istifadesine sunma çabası gelmektedir. Gerçekten de ilk derece yargılamasının temellerini ve sorunlu alanlarını ortaya koyan bir esere ihtiyaç duyulduğu değerlendirilerek bu kitabın yazılmasına başlanmış, uzun ve ciddi bir emek ile eldeki kitap yararlanıcıların hizmetine sunulmuştur.

Bu kitabın yazılmasındaki diğer bir amaç da, mahkemeler önüne uyuşmazlığın eksiksiz bir şekilde getirilmesinin sağlanması ve mahkemelerce de yargılamanın usul sorunları kolayca aşılarak, hızlı bir yargılama gerçekleştirilmesi, bu sayede adalete ulaşmanın önünün açılmasının sağlanmasına yardımcı olunmasıdır.

Kitabın yazarlarının en son tahlilde amacı; Türk yargısının ideale yakın hız ve kalitede yargılama yapma imkan ve kabiliyetine kavuşmasına bir nebze katkı yapmaktır. Bu amaç nazara alındığında kitapta yapılan açıklamalar yanında pratik uygulamalara da yer verilmesi gerekli görülmüştür. Kitapta yer alan örnekler; özellikle, uygulayıcıya yasal hükümlere göre yorum yapma imkanı bırakılarak hazırlanılmış ve her uygulayıcının bu örneklerden faydalanmak suretiyle kendi örneklerini oluşturmasına imkan verilmesi hedeflenmiştir.

Bu kitabın asıl konusu; hukuk yargılamasında HMK hükümlerine göre yapılması gereken beş yargılama aşaması ve bu aşamalarda çok önemli bir konuma sahip olan duruşma işlemleridir. Bu aşamalardan özellikle; dilekçeler aşaması, ön inceleme aşaması ve tahkikat aşaması üzerinde durulmuş ve bu aşamalara örnekler verilerek konular somutlaştırılmaya çalışılmıştır. 

Uygulamadaki önemine ve hatalı uygulamaların yargılamanın gecikmesine sebebiyet vermesi nedeniyle, davaların hangi usule tabi olduğu, bir başka deyişle; basit yargılama usulüne mi, yoksa yazılı yargılama usulüne mi tabi olduğu hususu üzerinde ısrarla durulmuş ve dava türleri bakımından da bu belirleme yapılarak, uygulayıcılara kolaylık sağlanmaya çalışılmıştır.

Yine uygulamada, hatalı uygulamaların önemli sonuçlar doğurduğu adli yardım, ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz konuları kitapta örnek olay ve uygulamalarla açıklanmaya çalışılmıştır.

Kitapta önemli bir kısım da; duruşma disiplinine ayrılarak bu konudaki kaynak eksikliği bir nebze olsun giderilmek istenmiştir. Gerçekten de uygulamada usul kitaplarında sadece teorik olarak ele alınan duruşma disiplini, pratik uygulamalarla ve örneklerle aktarılmaya çalışılarak, bu konuda uygulayıcıların uygulama örneklerine kolay ulaşabilmesi doğru uygulama yaparak yargılamanın hızlı bir şekilde sonuçlanması hedeflenmiştir.

Keşif yapılması ve tanık dinlenmesi konusunda uygulamada eksiklikler olduğu gözlendiğinden, usul hükümlerine uygun şekilde hayali de olsa tanık dinleme ve keşif örnekleri ile kitap zenginleştirilmeye çalışılmıştır.

Kitapta hüküm ve kanun yolu aşamasına da yer verilmiştir. Ancak maddi hukuk ve usul hukuku boyutlarıyla kapsamlı bir konu olan hüküm konusu ile kanun yolu aşamaları; Hüküm Kurma Esasları ve Gerekçe (Z. Gözütok), Asliye Hukuk Davaları (A. Albayrak) İstinaf Uygulaması (A. Albayrak), İstinaf ve Temyiz (Z. Gözütok) isimli diğer kitaplarımızda ayrıntılı olarak incelenmiş olduğundan, bu konuların tüm ayrıntıları ve kapsamlı örneklerine bu kitapta yer verilememiştir.

Kitap yazılırken özellikle Yargıtay içtihatlarına fazlaca yer verilmemeye özen gösterilmiş, kitabın konusu ve kapsamıyla ilgili konularla sınırlı olarak bazı içtihatların konuya özgü kısımları kitabın sonuna alınmakla yetinilmiştir. Ayrıca bu içtihatların alfabetik özetine de yer verilerek aranan konuya ilişkin örnek Yargıtay kararının kitapta kolayca bulunması sağlanmak istenmiştir.

Bu eserin iddialı olmadığını ve tüm çabalarımıza rağmen bazı hatalar içerebileceğini peşinen kabul etmemiz gerektiğinin farkındayız. Özellikle usul hükümlerinin yorumunda oluşabilecek farklılıkların gelecek yapıcı eleştirilerle bir sonraki baskıda yeniden değerlendirilerek ideale ulaşma yönünde çaba sarf edeceğimizin bilinmesini isteriz.