İbrahim Yınal - Selçukluların Kudretli Komutanı ve Üvey Evladı

Türkler, dünya tarihinde en çok konu edilen ve hakkında ciltler dolusu kayıtlar düşülen milletlerin en önde gelenlerinden birisidir. Türk milleti Asya, Avrupa ve Afrika gibi üç büyük kıtada ve Kafkasya, Anadolu, Balkanlar ve Ortadoğu gibi dünyanın kalbinin attığı bölgelerde siyasi ve kültürel anlamda çok etkili ve kalıcı hâkimiyetler tesis etmişlerdir. Söz konusu bölgelerde Türkler tarafından kurulan 100’den fazla devletten bazıları sadece kurulduğu coğrafyada etkili olmuşken, sayıları çok olmasa da bazıları büyük bir coğrafyayı ve uzun bir zaman dilimini, etkileri altına almayı başarmıştır. İşte bunlardan Büyük Selçuklu Devleti’nin yalnızca Türk tarihi için değil dünya tarihi açısından da çok özel bir yeri vardır. Türk-İslâm tarihinde ilk kez sınırları Türkistan, Azerbaycan, Kafkasya, Afganistan, İran, Anadolu, Irak, Suriye ve Arap Yarımadası’nı içerisine alan büyük bir imparatorluğu Selçuklular kurmuştur. Büyük Selçuklu devleti yalnızca Türk dünyasının değil aynı zamanda İslâm dünyasının da en önemli aktörlerinden birisidir.

Selçuklu Türkleri kurdukları Büyük Selçuklu, Türkiye Selçukluları, Kirman, Irak ve Suriye Selçuklu teşekkülleri sayesinde yukarıda belirttiğimiz coğrafyalarda Türklüğün ve İslamiyetin yerleşmesini sağlamış ve bütün bu coğrafyayı dışarıdan gelen her türlü saldırıya karşı korumuştur. Selçuklular ayrıca büyük bir kaos içerisinde olan İslâm dünyasına bir nefes olmuş ve büyük bir baskı altında sıkışmış olan Sünni İslâm dünyasının da kurtarıcısı ve koruyucusu olmuştur. Selçuklu hanedanı içerisinde ortaya çıkan güç mücadelesi ile tarih sahnesine çıkan Türkiye Selçukluları eliyle Anadolu daha güçlü bir şekilde Türkleşmiştir. Bu durum Osmanlı Devleti’nin ve hatta Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşunun zeminini hazırlamıştır. Türk-İslâm tarihinde bir elmas gibi parlayan büyük Selçuklu Devleti, çok büyük hükümdarlar, devlet adamları ve komutanlar yetiştirmiştir. İşte bunlardan birisi de hiç şüphesiz İbrahim Yınal’dır. Bunun yanında İbrahim Yınal’ın istisnai bir durumu vardır. Çünkü insanlar sahip oldukları misyon ve etkileşim alanlarının büyüklüğü oranında tarihi araştırmalarda yer alırken yazık ki İbrahim Yınal için bu durum geçerli olmamıştır. Büyük Selçuklu Devleti’nin Tuğrul Bey önderliğinde kurulmasından yaklaşık 10 yıl sonra hâkimiyetine Anadolu dâhil geniş alanlara ulaştırmasında en önemli katkının Çağrı Bey’den sonra İbrahim Yınal’dan geldiğini söylemek yanlış bir değerlendirme olmayacaktır. Özellikle Karahanlı ve Gazneliler tarafından Selçuklulara karşı gelebilecek tehlikelere karşı büyük başarılar gösteren İbrahim Yınal, Büyük Selçuklu Devleti’nin kısa sürede göz kamaştıran bir devlet haline gelmesindeki en etkili kişilerden biri olmuştur. Ancak İbrahim Yınal’ın Tuğrul Bey’e karşı iki defa isyan etmesi ve sonrasında öldürülmesi, başarılarının tarihin göz önünde olmayan sayfaları arasında kalmasına neden olmuştur. Biz de bu kitabımızda, Selçuklu hanedanında büyük bir öneme sahip, büyük bir komutan olan İbrahim Yınal’ın hayatını, siyasi faaliyetlerini, ittifaklarını, isyanlarını ve ölümünü ele almaya çalıştık. Bu çalışmamızda yaşamıyla da ölümüyle de Büyük Selçuklu Devleti ve Türk İslam tarihinde önemli bir rol oynayan İbrahim Yınal’ın hatırlanmasına ve tarihi araştırmalarda hak ettiği yeri almasına küçük de olsa bir katkıda bulunmaya çalıştık. Bu vesileyle Türk-İslâm dünyasına hizmet eden her bir bireyimizi rahmet ve minnetle anıyoruz.