İdare Hukuku Açısından Sosyal Güvenlik Kurumu ve Yargısal Denetimi

Ülkemizde gerçekleşen sosyal güvenlik reformu kapsamında, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı Genel Müdürlüklerinin tüzel kişilikleri sona erdirilerek, sosyal güvenlik mevzuatı ile kapsam ve sınırları belirlenen sosyal güvenlik hizmetlerini sunmak üzere, kamu tüzel kişiliğini haiz, idarî ve malî açıdan özerk, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının vesayet denetimi altında faaliyet gösteren, ilgili kanunlarda aksi belirtilmeyen durumlarda özel hukuk hükümlerine tabi olan SGK kurulmuştur.

Kurum işlemlerinin yargısal denetiminde İş Mahkemeleri genel görevli mahkeme olarak belirlenmiş olsa da Kurumca gerçekleştirilen çoğu işlemin idari niteliği haiz olduğu görülmektedir. Bu açıdan Kurumun, özel hukuk ve kamu hukuku alanında gerçekleştirmiş olduğu işlemlerin hukuki niteliği konusunda gerek doktrinde gerekse yargı içtihatlarında tam bir fikir birliği bulunduğundan söz etmek mümkün değildir.

Kurum işlemlerinin özel hukuk ve kamu hukuku niteliklerinin belirlenmesindeki güçlüğe ilave olarak, uygulanan mevzuatın çok sık değişikliğe uğraması, sistematiğinin bulunmaması, dilinin sade olmaması da hukuki güvenlik ilkesi ile çelişmekte, ayrıca bu durum bireylerin sosyal güvenlik hizmetine erişim hakkını olumsuz etkilemektedir.

SGK’yı idare hukuku açısından incelemekteki amacımız; niteliği itibariyle bir kamu hizmeti olan sosyal güvenlik hizmetini sunmakta olan Kurumun idari yapısını analiz ederek, Türk idare sistemi içerisindeki yerini tam olarak açıklamak, sunmuş olduğu hizmetleri, hukuki güvenlik ve sosyal güvenlik hizmetine hakim olan ilkeler açısından ele almak, işlemlerinin hukuki niteliklerini ortaya koymak suretiyle, Kurumun yargısal denetimi kapsamında, adli idari yargı ayrımı bakımından ortaya çıkan görev uyuşmazlıklarını değerlendirmektir.

“İdare Hukuku Açısından Sosyal Güvenlik Kurumu ve Yargısal Denetimi” isimli bu çalışma, 2022 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde oybirliği ile kabul edilmiş olan doktora tezimin tez savunması sırasında değerli jüri üyesi hocalarımın bildirmiş olduğu görüş ve tavsiyeler doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılarak yayınlanmış halidir.