İdeal Devlet (El Medinetü'l Fazıla)

Erdemli şehir bütün organları ile canlı bir varlık gibidir. Bu telakki, Farabî’nin organizmacı yanını ortaya koyar. Erdemli şehrin en önemli hüviyeti, birbirleriyle yardımlaşan insanların bir araya gelmesiyle oluşmuş olmasıdır. İşte Fârâbî bu özelliğin birbirleriyle işbirliği ve uyum içinde ahenkli bir biçimde çalışan organlara benzediğini belirtir. Nasıl ki bedenin organları arasında hiyerarşik bir ilişki söz konusu ise, aynı şey sağlıklı bir bedene benzeyen erdemli şehir için de söz konusudur. Mutluluk erdemli şehrin âdeta yapıtaşıdır.  Büyük Türk-İslam filozofu Farabî’nin ortaya koymuş olduğu ideal devlet tasavvuru hiç kuşku yok ki, ulaşılmak istenen önemli bir amacı ifade etmektedir. Bu amaç ifade edilirken, dinî ve felsefi argümanlarla da desteklenmektedir. Fârâbi, toplumu ve toplumun en küçük yapıtaşını oluşturan bireyleri önemsemiş, toplumsal yapının siyasal açıdan verimli bir biçimde işlemesini birey esaslı bir yapıya bağlamıştır. Eserde Yaratıcı’nın nitelikleri, diğer mahlûkatın kâinatta nasıl meydana geldiği, mahlûkatın dereceleri, bunun organlardaki karşılığı, bir beden gibi işleyen şehri/toplumu yönetecek kişinin vasıfları, şehir/toplum türleri, her birinin güçlü ve zayıf yanları ele alınır.