İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları

Althusser'in yayımlanır yayımlanmaz dünyada büyük yankılar uyandıran ünlü makalesini, bu makalenin ilk versiyonunu ve burada dile getirdiği fikirlere yönelik eleştirilere daha sonra verdiği cevapları içeren bir derleme olan İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, onun belki de en etkili eseri.

Başarısızlığa uğrayan 68 devriminin ardından zihinlere yerleşen bir soru vardı: Eşitlik-özgürlük ideallerine bunca bağlı olunmasına karşın eşitsizlik ve tahakküm ilişkileri bunca geniş ölçekte nasıl yeniden üretiliyordu? O zamana dek bu sorunun cevabı genellikle yanlış bilinç, kitlesel yanılsama veya çarpıtılmış iletişim çerçevesinde aranmıştı. Fakat Althusser ideoloji mefhumunu baştan aşağı yeniden ele almış ve onu kimsenin dışında olmadığı, maddi süreç ve aygıtlarla üretilen bir sistem olarak kavramsallaştırmıştı. Öte yandan sadece ideolojiyi değil, özne oluşumu ve devlet kavramını da yeni bir mercek altına almıştı.

İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, bugün kültür ve edebiyat teorisinde kalem oynatan hiç kimsenin göz ardı edemediği Althusser'i, radikal özgürlükçü siyaset alanına esin vermeye devam eden bu büyük filozofu okumaya başlamak için en uygun metinlerden biri.

“Althusser'i heyecanla okuyor insan. Onun zeki gençlere ilham verme yeteneğinden sual olunmaz.”

- Eric Hobsbawm

“Althusser kendi düşüncesinin ışık saçan, kışkırtıcı gücüyle o kadar çok yaşamın, o kadar çok kişisel, tarihsel, felsefi ve siyasi maceranın içinden geçti, o kadar çok söylemi, eylemi ve varoluşu… etkiledi ki, ona dair en kapsamlı ve en çelişkili açıklamalar bile kaynaklarını asla tüketemez.”

- Jacques Derrida