İnsancıl Aylık Kültür Sanat Dergisi Sayı: 378 Ocak 2022

1 Nilüfer Uçar – Taşın Dili (Şiir)

2 Betül Çotuksöken - Felsefenin Gör Dediği Eğitimde SES - 9 Eğitim Kavramı Üstüne

Eğitim etkinliğine çok sayıda insanın ya da öz­nenin, toplumsal ve kamusal kurumun katıldığını biliyoruz. Yazılarımızda ağırlıklı olarak örgün, ka­musal, kurumsal eğitimi ölçü aldığımızı da belirt­mek isteriz. Gerçekten de örgün eğitim-öğretim etkinliklerinde daha somut bir biçimde kendisini gösteren kamusallık ve bu kamusallığı taşıyan öznelerin yine özne olarak algılanması gereken öğrenciyi araçsallaştırması ya da amaç olarak değerlendirmesi, tüm eğitim etkinliklerinin temel noktasını, temel bakış açısını oluşturmaktadır.

5 Mustafa Bıyıklı – Bu Yalnızlık Sizin (Şiir)

6 Sayıl Cengiz Gündoğdu - Marksist Sanat: Yazında Gerçekçilik-4

Sosyalizm kuruluşunda iki engelden söz eder Lenin, şöyle der, “Bu engellerin her ikisi de peşi­mizde olan, bizi binlerce, milyonlarca iplikle, ha­latla ve zincirle geriye doğru çeken eski kapitalist toplumdan miras kaldı, günümüze. / Birinci engel, köylüler ve işçiler için yeni bir anlayışla kurulan eğitim kurumlarına felsefe ve kültürle ilgili kişisel teorilerini deneyecekleri en olumlu ortam gözüyle bakan burjuva aydınlarının sayıca çokluğudur. En budala düşünceler bile bu kurumlarda her zaman yeni bir şeymiş gibi karşılanıyor, sanat ve proleter kültürü yaftası altında bir sürü zırvalık ve saçma­lık sunuluyordu. Başlangıçta doğaldı bu. Belki de bağışlanabilirdi. Bu yaygın hareket bundan ötürü suçlanamaz. Umarım ki, her şeye karşın sonunda bütün bunlardan kurtulacak ve başarıya ulaşaca­ğız."

10 Mevlüt Kaplan – Dilenci (Şiir)

11 Hayrettin Geçkin - Sezai Karakoç'un Ardından

Bir televizyon programında benden Nazım'la, Necip Fazıl karşılaştırması yapmamı istediler. Dedim büyük bir haksızlık olur. Çünkü böyle bir karşılaştırma yapmaya kalkarsak Ahmed Arif, Attila İlhan, Edip Cansever, Enver Gökçe, Gülten Akın, Kemal Özer, Ruşen Hakkı, Ülkü Tamer gibi, isimlerini bir çırpıda sayacağım Türkçemizin çok sayıda önemli şairinin görmezden gelinmesine yönelik bir yanlışlık yapmış oluruz ki bu her şey­den önce Türk Şiirine haksızlık olur.

13 M. Güner Demiray – Yılan Hikayesi (Şiir)

14 Neşe Baştürk - Öyküde Estetik Kalkışma

Öykü değerlendirmeleri: 1

Orhan Kemal'in Çöpçü Öyküsünün İrdelenmesi

Çöpçü öyküsü üçüncü tekil kişi ağzıyla aktarıl­mıştır. Anlatıcının anlatım biçimi, anlattığı kişinin konuşma biçimine öykünür. Yazar, öykü kişilerinin düşünce ve duygu dünyalarını aktarırken üst dil kullanmaz. Tümceler yalın, akıcıdır. İç monolog ve diyaloglar da günlük konuşma diliyle örülmüş­tür. Diyalog kuruluşunun karakterlerin toplumsal konumlarına uygunluğu, gündelik yerel söyleyiş biçimleri, deyimler anlatım biçimini zenginleştirir.

17 Tahir Şilkan - Samet Ağaoğlu'nun Babasının Arkadaşları-IV

Anlattığı kişi, Cumhuriyetin son Bahriye Vekil­liğini yapan ve bu görevden alındıktan sonra Di­vanı Ali'de yargılanarak iki yıl hapis cezası verilen 1877 İstanbul doğumlu topçu subayıdır. Topçu subaylığından ayrıldıktan sonra ticarete atılmış­tır. Önce Harbiye'yi, sonra Mühendis Mektebini bitirmiştir. İttihat Terakki Hareketinin en gözde adamlarından biridir. Askerlikten ayrıldıktan sonra tüccar kılığında Balkanlarda Teşkilat-ı Mahsusa faaliyeti göstermiştir.

21 Cemal Karsavran – Ne Kadar (Şiir)

22 Berrin Taş - Sevgideğer Ruşen Hakkı

Sizinle ne zaman tanıştığımı tam anımsamı­yorum. Şu gün, şu tarihte, şu ortamda, bilinen bir toplantıda karşılaştık diyemiyorum. Yine de bana sizi anımsatan yaşanmışlıklardan söz edebilirim.

İzmit denince aklıma hep Ruşen Hakkı gelirdi.

24 Mehmet Rayman – Bir Kere (Şiir)

25 Saygın Sarı - Şeftali Bahçeleri Öyküsünde Tipik-Karakter

Sanatta genel-tikel-gerçeklik ilişkisi Lukacs ‘tikel' olan güzel değildir; tikelden genele, genel­den tikele bir ilişki olmak zorundadır, der. Cengiz Gündoğdu; “sanatçı yalnız tikel olanı verirse bu sanat eseri olmaz ‘belgesel' olur, yalnız genel ola­nı yansıtır tikele gidemezse bu da ‘bilimsel' olur," diyor.

27 Ferhat Özen - O, Edremit'in Sabahattin Ali'si, Türkiye'nin de Maksim Gorki'siydi

Ana teması ‘Sabahattin Ali' olan Edremit Kitap Şenliği'ne, bu temasına uygun siyaset damgası­nı vurdu ve ‘fuar' son yılların en büyük ilgisiyle karşılandı.

29 Hasan Akarsu – Yaz Utansın (Şiir)

30 Yusuf Çotuksöken - Özsözler Günlüğü (24) - Eylül 2021

3 Eylül

“İdeoloji, karanlık geleceği aydınlatan, renkli denizfeneridir.

32 Aylin Altun Tali - Dersim derman arıyorum eyy insanlık nerdesin (Şiir)

33 Ata Devrim - Ekonomi Politiğin Eleştirisine Bir Katkı Daha

Bu yazıda yer kısıtlılığı nedeniyle sözünü edeceğimiz yazarla ilgili geniş ve genel nitelikte bir biyografik bilgi vermekten kaçınmakla birlik­te Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi'nin kısa öyküsü ile başlamayı uygun görüyoruz. 1906 yılında henüz 17 yaşındayken Bolşeviklere katılan Nikolai I. Bukharin, politik faaliyetleri nedeniyle üç kez tutuklandı. Son tutuklanmasında hapiste altı ay kadar bir süre kaldıktan sonra Onega'ya sürüldü.

36 Coşkun Özdemir - Sosyal Engelli

Sahipsiz, desteksiz kalan kadınlar için iki katlı bir bina arandığını Cumhuriyet gazetesinin Pazar ekinde okudum. Umarım bulunmuştur. Bu arayış, bana sosyal engelli kavramı ile tanıştığım zamanı hatırlattı.

37 A. Didem Uslu - 2019 Sonbahar ve 2020 İlkbahar Tiyatro Sezonundan Seçmeler

Kadıköy Boa sahnede Bertolt Brecht'ten Onu Bir Su Birikintisine Atsan İki Günde Parmaklarının Arası Yüzgeç Gibi Deri Bağlar. Oyunun en güzel yanı Gaye Kızılışık'la Efe Soykaraman'ın makyaj ve kostüm tasarımıydı. Asıl merak edilen konu, Nazilerin dönemi yazarı Brecht'in askerleri hicve­den bir oyununun neden ve hangi amaçla sah­neye konduğuydu.

41 Atila Oğuz - Umuda Yelken Olanlar

Sonu olmayan yolculukların yoluna gidenlerin ardından yakılan ağıtlar anne yüreğini yakan en derin acılardan biridir. Anneye duyulan hasret yıl­ların birikip yazılamayan şiir gibi, daima coşkun seller gibi akar ve heyecanı hiç sönmeyen alev misalidir.

42 Adnan Öztel - Konum, Durum, Ayrım Üstüne – I

Cengiz Gündoğdu'nun Estetik Kategorilerinde “öznel konum” kategorisini görünce, aklıma düştü: “Öznel Konum” varsa “öznel durum” da olabilir mi? Acaba Cengiz Gündoğdu “konum”u, “durum”la aynı anlamda mı kullandı? Hemen sözlüğe baktım.

45 Ahmet Türkay - İnce Mehmet'liğe Soyunmak

Tinsel çöküntüye kapılmamak, o çöküntünün günlük yaşamına sızmasını önlemek için göster­diğin çaba ortada. Kaldı ki burada başarılı olduğun söylenemez. Alaycı, gırgırcı çalışma arkadaşların seni güldürür, şenlendirirlerken, şimdi acıyarak bakıyorlar sana. Ölümcül bir hastalığa tutulmuş­sun, kurtulma şansın yokmuş gibi tavırları yerinmeli.

47 Berrin Taş - Hep Yolda

25 Kasım 2021

Mirabel kardeşler baskıya direnenlerin sembolü.

Bugün şiddete karşı mücadele gününü anım­sarken Mirabel kardeşleri unutmayalım. Bu dünya acımasız, vahşi, insanın insanlığını unuttuğu bir dünya. Böyle bir dünyada inatla insanlığını koru­maya çalışarak yaşamakta direnenler kazanacak. Kazanılacak ne var ki diyenlere yanıtım insanlık onuru olacaktır.

53 Sayıl Cengiz Gündoğdu - Yıldız Güncesi

20 Kasım Cumartesi

Sezai Karakoç, olağanüstü övüldü hem sağ­dan, hem soldan. Bunu gördükte düşündüm. Böy­le bir durum nasıl olabilir.

Sağcıların Sezai Karakoç'u övmelerine bir di­yeceğim yok. Ama solcular Sezai Karakoç'un şiir­lerini nasıl beğenebilir.

Solun estetik anlayışı sınıfsaldır.

62 İnsancıl Kitap