İslam Borçlar Hukuku ve Ebu Yusuf'un Öncelikleri

Beşeri saadeti sağlamak üzere vazolunan İslam, itikad, ahlak, ibadet, muamelat ve ukubat olmak üzere beş temel değer üzerine kaimdir. İslam’ın bu temel değer ölçüleri, gaye ve makasıt açısından iç içe örgün üç esas dahilinde muhafaza edilir: Bunlar, Zaruri hükümler, Vacip hükümler ve Tahsini değer ölçüleridir.
İslam hukuku, Müslümanların ferdi, ailevi ve sosyal düzenlerini, davranış biçimlerini belirleyen kuralları ele alan bir ilim dalıdır.

İslam Borçlar Hukuku, Fıkhın “Muamelat” statüsü içinde yerini alan, hakiki ve hükmi şahıslar arasındaki borç ilişkilerini İslam Hükümlerine göre düzenleyen aksiyolojik, finalist ve normatif bir hukuk dalıdır.

Günümüzde, yoğun ve kompleks yapısı içinde ticarî hayatı düzenleyen kuralların, Müslümanlar tarafından bilinçli bir şekilde ve mükemmelen uygulandığı söylenemez. Aksine, Batı uygarlığının verileri istikametinde bir yandan faiz, öte yandan gayrimeşru unsurların ticari hayatımıza bir şekilde girdiği inkar edilemeyecek denli ileri seviyelerdedir. Bu durumda, İmam Ebu Yusuf’un öncelikleri arasında olan, İslami ve meşru kuralların sadece Müslümanlara değil, bütün insanlığa yaşanabilir kurallar olarak sunulması, özellikle borçlar hukuku vasıtasıyla sağlanabilecektir. Böylece, Bakara Suresi’nin 143. Ayetinde, “örnek toplum” olma misyonumuzu borçlar hukuku alanında da sürdürebiliriz.

Elinizdeki bu eser, hem ilmî hem de halk diline indirgenmiş yapısıyla borçlar hukukunun meselelerini topluca ve bir arada görme imkanı verecek şekilde düzenlenmiştir. Böylece, -büyük iddialardan müstağni yapısı içinde- işlemlerinde, İslâmi kurallara ağırlık veren iş dünyası ve ehl-i ilme belli bir hizmet sunacağı kanaatindeyiz.