Kafkas Halk Destanları

Güneş’miş Satanay’ın atası,

Ay’mış onu doğuran tatlı anası.

Deniz Teyrisi kaçırmış onu Ay’dan,

Su Jelmauz’muş (su ejderiymiş) onu Ay’dan kaçıranın adı.

Ay da Güneş de onun için tutulmuş,

Onun için titreyip sarsılırmış,

Ay da Güneş de onun için esirgermiş yerden ışığını,

Ağıtlarına yıldızlar toplanırmış.

Ay ve Güneş yeryüzüne yüksek semalardan bakarlarmış

Satanay’ın yerini sorarlarmış.

Hâli nicedir nerededir bulamazlarmış,

Jelmauz’a sormaya yeltenemezlermiş.

Bir halkı tanımak, örf ve adetlerini anlamakta o halkın folkloru, atalarından kalan efsaneleri, şiirleri ve şarkıları önemli rol oynar. Kafkas folklor araştırmaları alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Tanzilia Hadjieva tarafından derlenen Kafkas Halk Destanları, Kuzey Kafkasya’da yaşayan halkların örfüne, kültürüne ve manevi değerlerine ışık tutuyor. Eser, Kuzey Kafkasya halklarını ve özellikle Karaçay-Malkar milletinin manevi değerlerini aydınlatırken okuyucuyu da sürükleyici ve karmaşık bir dünyaya götürüyor. Eserde cesur, kudretli ve onurlu olmak gibi hasletleri kendilerinde barındıran Nartlar, örnek bir millet olarak anılıyor. Destanlarda Nartların da kıskançlık ve aç gözlülük gibi kötü duygulara kapıldığı, bu hislerden dolayı masumiyetlerini yitirdikleri ve bu yitimin de aralarında huzursuzluk tohumlarının yeşermesine sebep olduğu ele alınıyor. Kadim zamanların ve efsanelerin büyülü ve gizemli dünyasının kapısını aralayan elinizdeki bu eser aynı zamanda Kafkas halkları için de öz eleştiri ve ders niteliğinde mesajlar içeriyor.