Karabağ Ağızları 1_{İnceleme-Metin-Dizin ve Sözlük}

Tarihte Türk yurdu olarak yerini alan Karabağ, Azerbaycan'ın en güzel mekânlarından birisidir. Bugün Ermenistan işgali altında bulunan bölge, gerek tabii güzellikleri yönüyle gerek yetiştirmiş olduğu ilim ve sanat adamlarıyla ülkenin en önemli yöresi olarak temayüz etmiştir. Azerbaycan tarihinde kültür ve sanat yönünden önemli bir yere sahip olan Karabağ, dil özellikleri yönüyle de farklılık arz etmektedir. Azerbaycan'daki dört farklı ağız bölgesinden Batı grubu ağızlarında yer alan yöre, Azerbaycan ağızlarında da önemli bir yere sahiptir. Karabağ'dan zorla çıkartılan Azerbaycan Türkleri, bugün Azerbaycan'ın farklı bölgelerinde zor şartlar altında yaşam mücadelesi vermekte, binlerce mülteci çadırlarda, odalarında ve vagonlarda hayatlarını devam ettirmektedir. Azerbaycan'ın farklı yerleşim yerlerinde hayatlarını idame ettiren mülteciler, yükseklik ve dağların hâkim olduğu Dağlık Karabağ ve düzlüklerin hâkim olduğu, düzlük anlamına gelen Aran Karabağ'ından çıkarılmış bulunmaktadırlar. Metinler, hem Dağlık Karabağ'dan hem de Aran Karabağ'ından gelen mültecilerden derlenmiştir. Derleme sırasında önce Bakü ve çevresinde ikamet eden mültecilere başvuruldu. Daha sonra diğer illerdeki mültecilerden derleme yapıldı. İşgalle birlikte bölgenin tarihi dokusunun tehlike altında bulunması yanında, her geçen gün Karabağ'dan gelen yaşlı mültecilerin vefatıyla bölge ağızları da yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Özellikle işgal sonrasında dünyaya gelen kuşakların yöre hakkındaki malumatları kulaktan duyma bilgilerden ibarettir. Aynı zamanda yeni nesil, yeni yerleştikleri mekânlardaki konuşmalardan da etkilenmektedir. Bundan dolayı bölgenin ağız özellikleri her geçen gün değişime uğramaktadır.