Karadeniz Bölgesi'ndeki Çetecilik Faaliyetleri (1914-1922)

“İngiliz Ve Türk/Osmanlı Belgelerinde Karadeniz Bölgesi’ndeki Çetecilik Faaliyetleri (1914-1922)” isimli bu çalışmamızda bahsi geçen dönemde Karadeniz Bölgesi’nde yer alan tüm çete gruplarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Osmanlı Devleti’nin dönem kaynakları ile Mondros Ateşkesinden sonra Samsun ve Merzifon’u işgal eden İngiltere’nin, o dönemdeki mevcut gelişmeleri içeren kaynakları kullanılmıştır. İncelenen dönem Birinci Dünya Savaşı ile başlamaktadır. Savaş sırasında dâhilde düşmanla işbirliğinde olan çeteler türemiştir. Bunlardan Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Rumlar, Trabzon’un Rus birlikleri tarafından işgalinden sonra Rusya ile bir antlaşma yaparak Osmanlı Devleti’nin bölgeden çekilmesini sağlamak için söz vermişlerdir. Savaş sırasında kalabalık Rum çetelerinden başka Karadeniz Bölgesi’ndeki asayişi ihlal eden çetelere baktığımızda bunların Ermeniler, Çerkezler ve asker kaçakları gibi gruplardan oluştuğu görülmektedir. Mondros Ateşkesinden sonra özellikle Samsun ve Merzifon’u işgal eden İngilizlerin, desteğini alan Rum çeteleri, faaliyetlerini bir kat daha artırmış ve adeta bir orduya dönüşmüştür. Bölgeye gönderilen İngiliz Kontrol Subayları ise ilk etapta onların savunma eyleminde olduklarını raporlasalar da ilerleyen yıllarda siyasi fikirlerle müttefiklerin ilgisini çekebilmek için faaliyette bulunduklarına dair raporlar yazmışlardır. Bu dönemde Rumlardan başka az sayıda olan özellikle Orta Karadeniz Bölgesi’nde faaliyet gösteren Çerkez, Laz, Gürcü ve Türk çeteler de asayişi bozan diğer gruplardır. Bu grupların siyasi bir amacı bulunmamakla birlikte mevcut ortamın karışıklığından istifade ettikleri ve devletin dahili güvenliğini bozdukları anlaşılmıştır.