Kemalpaşazade’ye Göre İnsanın Varlık Yapısı İnsani Şahsiyet

Asıl adı Şemseddin Ahmed olan Kemalpaşazâde (ö. 940/1534), büyükbabası Kemal Paşa’ya nispetle Kemalpaşaoğlu, İbn Kemal, İbn Kemal Paşa ve Kemalpaşazâde lakaplarıyla meşhur olmuş bir Osmanlı şeyhülislamıdır.

Kemalpaşazâde felsefe, kelam, tefsir, hadis, fıkıh, tasavvuf, dil, tarih, edebiyat ve tıp gibi değişik alanlarda Arapça, Farsça ve Türkçe dilleriyle olmak üzere pek çok eser yazmış, en güçlü âlimlerin eserlerini ve görüşlerini tenkit etmiş, en zor konuları tartışmış bir ilim adamıdır. “Anadolu’nun İbn Sina’sı” olarak anılan Kemalpaşazâde’nin yazdığı eserlerden biri de insanın mahiyeti, varlık yapısı ve şahsiyetine dair Risâle fi’ş-şahsi’l-insânî adlı risaledir. Bu eserde Şeyhülislam İbn Kemal Paşa Osmanlı ilim geleneğinden tevarüs ettiği kelami, felsefi ve tasavvufi düşünsel mirasın bütün imkânlarını kullanarak insanın varlık yapısı ve şahsiyetini beden, ruh, nefis ve kalp bağlamında açıklamaya girişmiştir. Elinizdeki kitabın girişinde Kemalpaşazâde’nin hayatı ve eserleri hakkında özet bazı bilgiler verilmiş, birinci bölümünde insanın varlık yapısına dair Risâle fî’ş-şahsı’l-insânî adlı risalenin Osmanlı döneminde yapılan tercümeleri latinize edilmiş, ikinci bölümünde ise Kemalpaşazâde’nin bu risalede ileri sürdüğü bazı görüşler temel İslami ilimler açısından değerlendirilmeye çalışılmıştır.