Köy Enstitülü Bir Şair: Mehmet Başaran'ın Şiir Dünyası

“Kırk bin köyün en yoksullarının birinden geliyordu Başaran. Kendi yağıyla kavrulmuş insanların sabırlı sessizliği hâlâ üzerindeydi. 
Başaran şiire dersten kaçıp gelenlerden değildi. Bu tatlı belâyı başına ne zaman sarmıştı bilmem, ama kısa bir zamanda, Almancayı söktürdüğü kadar kısa bir zaman da çıraklık devresini geçirmiş, sorumsuz şairânelikten dumanlı edebiyattan kurtulmuştu. Daha yeni şairleri tanımadan, yeni şiirin aradığı yalın sözü sezinlemişti” Sabahattin Eyuboğlu – Şair Başaran
“Yalın, lirik, toplumcu bir şiir. Konularının köy yaşamından, köyün durumundan alınışları, kırsal görüntüler, bu şiirlerin başlıca özelliklerinden. Mehmet Başaran’ın, konuşma dilinden kaynaklanan tutkulu bir anlatım tonu var. En önemli temalarından biri (Talip Apaydın’ın bazı şiirlerinde olduğu gibi) lirik, yalın bir yaşama sevgisi. Türkülerden yararlanıyor. Giderek daha güncel özellikler taşıyan toplumcu bir şiire yöneldi.” Ataol Behramoğlu – Son Yüzyıl Büyük Türk Şiiri Antolojisi
“Başaran'ı bundan iki sene evvel [1944’te] tanımıştım. O zamanlar şiiri hep eski kalıplar içinde söylüyor, o kalıpların getirdiği hassasiyetin dışına pek çakamıyordu. İki seneden beri bu esaretten oldukça kurtuldu. Vezinle kafiyenin dışında iş sadece şiire kaldı. Hazıra konmak istemeyen şair, yeni söyleyişler, yeni hassasiyetler aramak zorundadır. Bu arayış onu daha çok ustalaştıracak, hassasiyetini daha keskin bir hale getirecektir. Başaran'da da böyle oldu. Şiirle başbaşa kalmak onun hassasiyetini ne kadar bilemiş…” Orhan Veli Kanık – Ülkü, Sayı 111 – 1 Mayıs 1946
Bu kitap Köy Enstitülü bir şair olan Mehmet Başaran’ın şiir dünyasına odaklanmaktadır. Edebiyat tarihlerinde yer bul(a)mayan Başaran, araştırmacılar tarafından tozlu kitap raflarına hapsedilen ve mecmuaların açılmamış sayfalarında hatırlanmayı bekleyen bir şairdir. Aynı zamanda bir köy çocuğu olan Başaran, Köy Enstitüleri ile tanışmasıyla başlayan şiir hayatını Köy Enstitüleri Dergisi, Yücel, Varlık ve Yeni Ufuklar gibi Cumhuriyet devri Türk şiir birikimin önde gelen süreli yayınlarda şiirlerini yayımlayarak devam ettirir. Müstakil olarak 12 farklı şiir kitabı olan Başaran’ın şiirleri köy gerçeğini yazınsal dünyaya taşır.
Bu kitabın en büyük özelliği Başaran’ın şairliği üzerine yapılan ilk çalışma olmasıdır. Kitapta Başaran’ın hayatına dair umumi bilgilerin yanı sıra onun sanat anlayışına odaklanılmakla birlikte Başaran’ın şairliği ve şiirleri detaylı bir şekilde incelenmiş ve şiirlerine analitik bir bakışla yaklaşılmıştır. Ayrıca onun mecmualarda kalan bazı şiirleri de okuyucuyla paylaşılmıştır.