Kudüs'teki Hristiyanların Ziyaretgahlarına ve Mabetlerine Dair Bir Tahkikat Raporu_{İnceleme-Transkripsiyon-Tıpkıbasım}

Kudüs’te Hristiyanların Kutsal Yerler’inde ilan edilen 1852 Osmanlı statükosu, birçok araştırmacının ilgisini çekmekte olup, Kudüs’te Osmanlı idaresinden sonra gelen yönetimler tarafından örnek alınan bir düzenlemedir. Elinizdeki bu çalışma, 1852 Osmanlı statükosunun temelini teşkil eden bir rapor üzerinde odaklanmıştır. 1850 yılında Fransa, Kutsal Yerler’de vaktiyle Latinlere ait olan ve daha sonra Rumlara verilen bazı hakların geri verilmesini istemiştir.

Osmanlı Devleti, Fransa’nın bu isteğini hemen reddetmek yerine meselenin ayrıntılı olarak incelenmesi için askerî ve idari yöneticilerden oluşan bir komisyon kurmuştur. Komisyon Kutsal Yerler’de Rum, Ermeni ve Latin kiliselerinin haklarını belirlemek için daha önce kiliselere verilen ferman, emr-i ali ve hüccet türünden belgeleri incelemiştir. Nihayetinde kitabımızda çevirisi yapılan Rum, Latin, Ermeni, Süryani, Kıpti ve Habeş cemaatlerinin Kutsal Yerler’de haklarını ve muafiyetlerini gösteren rapor hazırlanmıştır.

Bu rapor sayesinde her Hristiyan cemaatin haklarını ve muafiyetlerini belirleyerek kendi aralarındaki çatışmalara bir son vermeyi ve bu düzenlemeyi devam ettirmeyi amaçlamıştır. Bu çalışma Kudüs’te “Kutsal Yerler” tabiri içinde değerlendirilen yerlerin nereler olduğu, bu yerlerin hangisinde hangi cemaatin hakları olduğu, fermanlarla güvence altına alınan hakların neler olduğunu ortaya koymaktadır.