Kültürel Miras ve Mekan Tasarım Özellikleri Açısından Blagay Tekkesi

Kültürel miras, soyut unsurların biçimlenmesiyle somut hale dönüşen nesneler ve mekânlardan oluşmaktadır. Somut ve soyut kültürel miras toplumlar için kültürel-siyasi nedenlerle oluşan, gelecek kuşaklara aktarılan ve sürdürülebilirliği olan bir süreçtir. Bu çalışmanın ana konusunu oluşturan Blagay Tekkesi de somut olmayan kültürel mirasın somut hale dönüşmesiyle oluşan somut bir kültürel mirastır. Bu tekkenin oluşumunda, günümüze dek gelmesinde ve gelecek kuşaklara aktarılmasında somut olmayan kültürel mirası oluşturan sözlü tarih, gelenekler, dini ritüeller, siyasi ve sosyo-kültürel nedenler etkili olmuştur. Tekke aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin tarihinde, kültürel gelişiminde ve İslamiyet’in yayılmasında önemli vazifeler edinmiştir. Bu nedenle tekke hem Türk- İslam Dünyası hem de Balkanlarda kültürel miras açısından önemli bir örneği oluşturmaktadır. Geleneksel Türk evi plan tipinde yapılmış olan tekke, tasavvuf mimarisinin ilkelerine tam uyan ve bulunması gereken tüm özellikleri barındıran nadir bir örnektir. Dervişlerin de içinde ikamet ettiği tekke bölge halkıyla devletin arasındaki ilişkiyi kuran önemli bir görev edinmiştir. Bu çalışmada, esasen bir Bektaşi Tekkesi olarak kurulan Blagay Tekkesi’nin somut kültürel miras örneği olma sürecindeki gelişmeler incelenmiş, mekân tasarımı açısından özellikleri araştırılmış ve elde edilen veriler ışığında somut olmayan kültürel miras unsurlarının sosyo- kültürel ve tarihsel etkilerle somut kültürel mirasa katkıları belirlenmiştir. Konuya ilişkin diğer çalışmalara göre bu çalışmanın farkı tekkenin sadece tarihi değil; tasavvuf- mimari ilişkisi ile mekân özelliklerinin ele alınarak incelenmesi, Türk- İslam kültürü ve Bosna- Hersek Devleti dâhilindeki tarihi, arz ettiği önemi ve durumunun da belirlenmiş olmasıdır. Çalışmanın tasavvuf mimarisi ve iç mekânı hakkındaki çalışmalar için bir kaynak teşkil etmesi amaçlanmıştır.