Lübnan Şiîliği

Şiî-Usûlî düşünce, ortaya çıkmasından günümüze kadar olan süreçte birçok âlimin katkılarıyla şekillenmiş ve gelişmiştir. Şehîd-i Evvel lakabıyla meşhur olan Muhammed İbn Mekkî el-Âmilî (ö. 786/1384) bu hususta öne çıkan âlimlerden biridir. Günümüzde Güney Lübnan olarak bilinen Cebel-i Âmil bölgesinde yetişen Şehîd-i Evvel, eserleri ve görüşleriyle kendinden sonra gelen âlimleri etkilemiştir. Aynı zamanda Cebel-i Âmil bölgesinde başlattığı faaliyetlerle bölgenin ilmî ve kültürel olarak kalkınmasına öncülük etmiştir. Bu çalışma, Şehîd-i Evvel’in ilmî kişiliği ve benimsediği görüşleri bakımından Şiî-Usûlî düşünceye katkılarını konu etmektedir. Bu bağlamda Lübnan’ın Cebel-i Âmil bölgesinin, Şiî gelenekteki yeri ve önemini ortaya koymayı  hedeflemektedir. Şehîd-i Evvel, Usûlî düşünceyi geliştirmiş ve ictihad hareketini devam ettirmiştir. Akıl deliline önem verip bununla neyin kastedildiğine dair kendinden önceki âlimlerden daha fazla açıklama yapmış ve kapsamını genişletmiştir. Ayrıca gaybet döneminde fakihin Cuma namazını kıldırma hususunda imamın iznine sahip olduğunu söylemesi, fakihin zekâtı talep etme hakkı olduğuna işaret etmesi ve humusu idare edecek fakihten mutlak anlamda “gaybet nâibi” olarak bahsetmesi gibi görüşleriyle fakihlerin otoritesinin genişlemesine katkı sunmuştur. Şiî fıkhında kavâid literatürünün ilk örneği olan el-Kavâ‘id ve’l-Fevâ‘id başta olmak üzere eserlerinde takip ettiği metot ve içerikle gelenekte önemli bir rol oynamıştır.