Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu

“Hegel’le ilişkilerimiz hakkında ne düşündüğümüzü türlü vesilelerle açıkladık, ancak hiçbir yerde bunu tam doyurucu bir biçimde yapmadık. Hegelci felsefe ile bizim görüşümüz arasında, birçok bakımdan bir ara halka olmasına karşın, Feuerbach’a hiçbir zaman dönmedik.”
Friedrich Engels, 1845-1846 yıllarında Karl Marx ile birlikte yazdıkları Alman İdeolojisi’nden 40 yıl sonra kaleme aldığı bu kısa çalışmasında, Marksizm ile Hegelcilik ve Feuerbach’çılık arasındaki ilişkiler hakkında tamamlayıcı açıklamalarda bulunuyor.
Hegelci felsefenin gerçek anlamı ve devrimci niteliği neydi? Felsefe, genel anlamda, Hegel’le neden son bulmuştu? Hegelciliği “aşmak”, yani eleştiri yoluyla biçimini yıkmak, fakat içinde getirdiği yenilikleri korumak için neler yapıldı? Feuerbach’ın maddeciliğinin (materyalizminin) idealist yanları hangileriydi? Diyalektik maddecilik nasıl geliştirildi? Hegel’in idealizminden ve Feuerbach’ın maddeciliğinden farklı olarak, diyalektik maddecilik, dünyada olup bitenler hakkında bizi ne tür sonuçlara ulaştırır?
Engels, bu tür kritik sorulara Marksizmin verdiği yanıtları özetlerken, birlikte geliştirdikleri kuramın neden Marx’ın adını taşıdığına da açıklık kazandırıyor.