Maarif_{Seyyid Burhaneddîn Muhakkık-ı Tirmizi}

Piş, ol da bozulmadan kurtul. Yürü, Burhan-ı Muhakkık gibi nur ol Kendinden kurtuldun mu, tümden Burhan kesilirsin. Kul yok oldu mu, sultan olur gider.”

- Mevlana

“Bahaeddin Veled’in müridi ve Mevlana'nın hocası olan Seyyid Burhaneddîn Muhakkık-ı Tirmizi’nin tasavvufi sohbetlerinin zaptından meydana gelen, seyrü süluk ve marifetullah konularının veciz sözlerle anlatıldığı, çoğunluğu Farsça, kısmen Arapça yazılmış olan Maarif’de Senia, Feridüddin Attar ve Nizami-i Gencevi’den şiirlere, Hasan-ı Basri’den Bahaeddîn Veled’e kadar meşhur sufîlerin görüşlerine yer verilmiştir. Mesnevi’de yer alan, savaşta bir müşrikin Hz. Ali’nin yüzüne tükürmesi, İsa’nın, “En çetin şey nedir?” sorusuna “öfke” diye cevap vermesi, Fahreddin er-Razî’yi kınayış, “ene” (ben) sözünün Firavun’un ağzında bir yalan, Hallac-ı Mansur’un ağzında bir nur oluşu, sülukün sonu olup makamâtın sonu olmadığı gibi konular Maarif’te açıklığa kavuşan başlıca meselelerdir.

Abdülbâki Gölpınarlı’nın kusursuz çevirisi ve açıklamalarıyla yayımlanan Maarif,  Mevlana’nın düşünce dünyasının beslendiği kaynakları tanımak açısından önemli bir kaynak niteliğinde. Beslendiği kaynakları tanımak açısından önemli bir kaynak niteliğinde.