Musavver Mısır Hatıratı

Elinizdeki eser, Osmanlıca aslından bugünkü yazıya aktardığımız Halid Ziyaeddin'in kaleme aldığı Musavver Mısır Hatıratı'dır. Yazarın 19 Ocak 1909'da on beş günlüğüne planladığı Mısır seyahati kırk gün kadar uzamış, bu zaman zarfında gezdiği, gördüğü yerlerden ve temas kurduğu insanlardan edindiği intibaları kaleme almıştır. Yazar, modernleşmeye başlayan Mısır'da daha ziyade şehirde yaşanan toplumsal hayatı genel hatlarıyla işlemiştir.

Eserde, Mısır'ın tarihî mirası büyük ölçüde yansıtılmaya çalışılmaktadır. Bunun yanında belediyecilik, Kızılay, belediye bahçeleri, hayvanat ve botanik bahçeleri, camiler, müzeler, kütüphaneler, elektrikli tramvaylar, köprüler, su bendleri, havagazı, araba ve yayalarla ilgili hususlar, polis teşkilatı, itfaiye, oteller, postalar, Nil Nehri'nin bahşettiği güzellikler, musikî, arsalar, tersane, devlet teşkilatı, vergi alımı, Mahmil Alayı, düğünler, cenazeler, mezarlıklar, ziraat sergisi gibi o dönem Mısır toplumunda, devlet teşkilatından bayındırlık hizmetlerine ve toplumun yaşayış tarzına kadar tüm kültürel ve sosyal hayatı dahi ana hatlarıyla kucaklayan bir eser vücuda gelmiştir.

Henüz Osmanlı kültürü canlılığını korurken modernleşme yoluna giren Mısır'da yazarın kayıt altına aldığı gözlemlerin yeniden okunması hayli ufuk açıcı olabilir. Zira yüzyılın başında cereyan eden olaylar ile o dönemde İslam dünyasının en önemli bölgesindeki kültürel mirasın hâlâ Mısır'ın kimliğinde belirleyici unsur olduğu görülmektedir. Diğer taraftan, son yıllarda Mısır'da meydana gelen gelişmelerin Türk kamuoyunda meydana getirdiği akisler, dikkatleri tabiatıyla bu ülkenin üzerinde toplamıştır. Hâsılı, Arap dünyasının en önemli ülkelerinden biri olan Mısır'ın, bir Osmanlı aydınının eseri vesilesiyle günümüz Türk aydınları ve kitapseverleri tarafından yeniden düşünülmesinin ayrı bir kazanım olacağına şüphe yoktur.