Nasreddin Hoca

1208 yılında Sivrihisar'ın Hortu köyünde dünyaya gelen ve Akşehir'de mezarı bulunan tarihi bir şahsiyet olan Nasreddin Hoca, Türkiye ve Türk dünyasının en önemli mizah karakteridir. İlk defa Ebü'l Hayr-i Rumi'nin Sarı Saltuk'un menkıbelerinin anlatıldığı “Saltukname”sinde adından bahsedilen Nasreddin Hoca'nın fıkraları 16. yüzyıldan itibaren yazmalarda yer almaya başlamıştır. Nasreddin Hoca'nın latife ve fıkraları matbaanın icadına kadar sözlü gelenekle ve el yazması kitaplarla yaygınlaşmıştır. Matbaacılığın gelişmesi ile birlikte de dergi, gazete ve kitaplarla kendisine yeni bir hayat alanı bulmuştur.

Mehmet Tevfik Efendi (Çaylak) ve daha sonraki yıllarda da Ziya Gökalp'ın çalışması ile Nasreddin Hoca'nın tarihi, toplumsal, kültürel ve felsefi yönlerine dikkat çekilmiş ve Türk kültürü bakımından önemi üzerinde durulmaya başlanmıştır.

Günümüze kadar birçok yerli ve yabancı araştırmacı ve bilim adamı Nasreddin Hoca'nın çeşitli yönlerine vurgu yapan çalışmalar yapmışlardır. Günümüzde bu konudaki araştırmalar artarak devam etmektedir.

Türk Yurdu dergisi Nasreddin Hoca'yı esas alan iki özel sayı haırlamıştır. Bunların ilki Şubat 1997, 114. sayı ile Kasım 2008, 255. sayı olan “Nasreddin Hoca 800. Yıl Özel Sayısı”dır. Elinizdeki kitap büyük ölçüde bu iki özel sayıdaki metinlerden oluşmaktadır.

Türk Yurdu dergisinin ilgili nüshalarındaki bilim adamı ve araştırmacıların makalelerine ilaveten Ekler başlığı altında Ziya Gökalp'ın “Halk Klasikleri ve Nasreddin Hoca'nın Latifeleri” adlı Türkiye'de Nasreddin Hoca üzerine yapılmış bulunan ilk araştırma metni de sunulmuştur. Küçük ölçekli bir kitap Ziya Gökalp'in bu eseri elbette Türk Yurdu dergisinde yayınlanmamıştır.

Ancak çeşitli yayınevleri tarafından defalarca yayımlanmış diğer eser ve makalelerin yanında Ziya Gökalp'in bu küçük hacimli eseri ancak bir defa müstakil bir kitap olarak raflarda yerini almıştır. Bunun haricinde de birkaç defa onun makalelerinin içerisinde değerlendirilmiştir. Bu bakımdan “Türk Yurdu Yazıları- Nasreddin Hoca” adlı derleme kitapta Gökalp'ın çok fazla bilinmeyen bu küçük kitabını okuyucularla tekrar buluşturarak onun bu konudaki öncülüğünü hatırlatmak amacı güdülmüştür.

Türk Yurdu dergisinin b iki özel sayısında yayımlanmış olan Nasreddin Hoca ile ilgili çeşitli karikatür, çizim, kitap, ve dergi kapaklarına kitapta yer verilmiştir.