Nasturi Ve Şeyh Said İsyanlarının Gölgesinde Musul Sorunu

1789 yılındameydana gelen Fransız ihtilalinden sonra yayılan milliyetçilik akımı, OsmanlıDevleti bünyesindeki müslüman ve gayrimüslim toplulukları da etkilemiştir. Butopluluklar, yabancı devletlerden aldıkları askeri ve siyasi destekleOsmanlIdan zaman içerisinde ayrılmışlardır. Osmanlı’daki Müslüman halklar­danKürtler ise ilk ayaklanmaları olan 1806 tarihli Babanzade Abdurrahman Paşaİsyanından bu güne kadar bağımsız bir devlet kuramamışlardır. GünümüzdeTürkiye, Iran, Irak ve Suriye’den oluşan dört ayrı devletin topraklarındayaşayan, siyasi-demografık olarak parçalanmış olan Kürtler, Milli Mücadele veCumhuriyetin ilk yıllarında, dış etkiler ve bazı ayrılıkçı Kürt ilerigelenlerinin liderliğinde ayaklanmalar başlatmışlardır.

ErkenCumhuriyet döneminde, Ingiltere’nin istihbari, askeri ve siyasi desteği ileönce Nasturi, ardından da Şeyh Said İsyanı çıkmıştır. Esasen her iki isyanınana sebebi, uzunca bir süre çözüm­lenemeyen Musul Sorunudur. Hem Şeyh Said hemde Nasturi İsyanı devletin kontrolünün daha zayif olduğu kırsal alanlardabaşlayıp, dönemin vilayet merkezlerine ulaşmıştır. Devlet her iki isyana daaskeri müdahalede bulunmakta güçlük çekmiş; isyanlar bastırılmış olsa da MusulSorunu Türkiye’nin istediği şekilde çözümlenememiştir. Musul Vilayetindenbinlerce kilometre uzak­taki bir adada yaşayan Ingilizler, çıkarttıklarıNasturi ve Şeyh Said isyanları sayesinde Misak-ı Milli sınırları içerisinde yeralan bölge­yi genç Türkiye Cumhuriyetinin elinden almıştır.

Okuyucularınbundan bir asır önce yaşananların, bugün aynı coğrafyada aynı dış güçlertarafından benzer şekilde tekrar sahne­lenmeye çalışıldığının ayırdınavarmaları umuduyla...