Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım

Osmanlı ekonomisinin kendine özgü niteliğini anlamak, Osmanlı mirasını anlamanın önkoşuludur. Osmanlı tarihinin küçük köylü işletmelerinden küresel üretim ve ticaret ağlarına doğru evrilişi ve miri toprakların özel mülkiyete dönüşüp dönüşmediği günümüzün en çok tartışılan konularından biridir ve odağında Osmanlı'ya özgü "çiftlik" vardır. Halil İnalcık, Gilles Veinstein, Suraiya Faroqhi, Huri İslamoğlu, Elena Frangakis-Syrett, Tosun Arıcanlı, Reşat Kasaba, Dina Rızk Khoury ve Linda Schilcher'ın araştırmaları Osmanlı tarımındaki dönüşüm üzerinde duruyor. Ortaya çıkan yeni yapılar ayan, mültezim, tüccar ve tefecilerin, toprağı ailecek işleyen doğrudan üreticiler üzerinde çeşitli derecelerde, ama dolaylı bir denetim kurabilmelerine izin vermişti. Yine de, sahip oldukları toprakları genişletmeleri, köylülüğü serfleştirmeleri ve büyük tarımsal işletmeler kurmaları hiçbir zaman mümkün olmadı.