Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Döneminde Veziriazamlık (1299 - 1453)

Müessese tarihçiliğine ait bu önemli çalışmada, Osmanlı Beyliği'nin imparatorluğa dönüştüğü asırlarda, hükümet teşkilâtı olan vezîriâzamlık kurumu ele alınmıştır. Eser, İstanbul'un II. Mehmed tarafından fethine kadar geçen sürede, Osmanlı sisteminin kurulması ve gelişmesi hususlarında vezîriâzamlar tarafından temsil edilen bu kurumunun üstlendiği vazifeyi izah etmektedir.

Yalnızca hükümdara karşı sorumlu olan Osmanlı vezîriâzamları, geniş idarî ve icraî yetkilere sahiptiler. İcraî yetkilerinin başında devlet işlerinin kararlaştırıldığı divân çalışmaları geliyordu. Divâna hükümdarın başkanlık etmediği zamanlarda vezîriâzamlar bu görevi üstleniyor ve görüşmeleri yönetiyorlardı.

Şüphesiz vekili olarak hükümdarın en yakınında bulunan vezîriâzamlar onların özel hayatlarında da yer sahibiydiler. Hanedanın evlilik işleri ile ilgili konularda fikirlerini beyan ediyor, sultanların eğlence ve ziyafetlerinde davetli olarak bulunuyorlardı.

Aydın Taneri, Türk tarihinde süreklilik esası fikrinden hareketle Selçuklu-Osmanlı çizgisinde vezîriâzamlık kurumunu ele alarak Osmanlı hükümet sisteminin imparatorluğun oluşumunda nasıl bir işleve sahip olduğunu ortaya koymuştur.

Sultan ve vezîriâzam arasındaki ilişkiyi ayrıntılarıyla görebileceğimiz esere okuyucuların ve tarih meraklılarının ilgi göstereceğini umuyoruz.