Reşad Ekrem Koçu: Hayatı ve Eserleri

Yeryüzünün, tarihin, kültürün ve mimarinin en birikimli şehirlerinden olan İstanbul, ilk dönemlerden beri kayıt tutulan, hatırat yazılan ve envanteri çıkanlan büyük bir müze ve arşiv kenti özelliğini taşımaktadır. Osmanlı'nın son ve Cumhuriyet'in ilk devirlerinde şehrin geçirdiği değişim ve dönüşümle bu kayıtlar daha da önemli hâle gelmiş, şehrin tarihi ve sosyal dokusuna ilişkin yazılan her yazı değerli sayılmıştır. İstanbul'u bahsettiğimiz yönleriyle kayda geçiren kişilerden biri de, bu kent için yazdıkları azımsanmayacak derecede olan Reşad Ekrem Koçu'dur.

Bir İstanbul âşığı olan Reşad Ekrem Koçu, 1905 yılında İstanbul'da doğmuş, 1975'te yine bu şehirde vefat etmiştir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesini bitirdikten sonra farklı liselerde tarih öğretmenliği yapan, pek çok dergi ve gazetede yazdığı yazılarla Türk insanına tarihi sevdiren Koçu; ilginç ve renkli kişiliği, dostluğu, insanlara sevgisi ve İstanbul'a olan derdi ile son dönemin en önemli şehir tarihçilerinden biri olarak tanınmaktadır.

Yazdığı onlarca köşe yazısı ve kitaplarının haricinde Reşad Ekrem Koçu, özellikle büyük emeklerle çıkardığı İstanbul Ansiklopedisi'yle bilinmektedir. İstanbul'un güzellikleri, coğrafyası, mimarisi, tarihi şahsiyetleri, sokakları, mahalleleri, semtleri, yangınları, depremleri, ihtilalleri, cinayetleri, aşk maceraları ve halkın giyim kuşamına varıncaya kadar kendi deyimiyle “şehrin kütüğünü” çıkarmaya çalışan, bunda da bir ölçüde muvaffak olan Koçu, ansiklopediyi tamamlamak için babasından kalan evini bile satmış, ancak eserini bitirmeye ömrü vefa etmemiştir.

Bütün ömrünü ve servetini İstanbul'un tarihine adayan Reşad Ekrem Koçu'yu hayatı ve eserleriyle anlatmak, İstanbul'a hizmeti gaye edinen Kültür AŞ için de bir vefa borcuydu. Bu borcu, Koçu'nun yakın arkadaşlarından ve İstanbul Ansiklopedisi'nin gönüllü yazarlarından olan, bir başka İstanbul sevdalısı Erdem Yücel'in kalemiyle ifa etmekten onur duyuyoruz, İstanbul, kendisine emek veren ve bu şehri korumak için gayret gösteren hiç kimseyi unutmayacaktır.