Şer’i Siyaset

Bilim insanı ve İslâm filozofu Nâsirüddîn Tûsî’nin; Tevellâ ve Teberrâ, Matlûbu’l-Müminîn, 16. yüzyıl Osmanlısının mümtaz simalarından Dede Cöngî'nin es-Siyâsetü'ş-Şer'iyye adlı kitabı, Osmanlı siyaset teori ve pratiği üzerinde bir taraftan en etkili, diğer taraftan en temsil edici eserlerin başında gelir. Osmanlı hukuku söz konusu olduğunda çokça dillendirilen şer'î hukuk ile örfî hukuk (veya kanun) ayrımını doğru değerlendirebilmek için okunması gereken metinler arasında ilk zikredilmesi gereken eserin es-Siyâsetü'ş-Şer'iyye olduğu söylenebilir.

Dede Cöngî kitabında devletin nizam ve bekâsını merkeze almak suretiyle hükümlerin yöneticiye mümkün olan en geniş yetkiyi sağlayacak biçimde takdim etmektedir. es-Siyâsetü'ş-Şer'iyye'yi orijinal kılan unsur eseri oluşturan hükümlerin kaynağından ziyade, belirli bir zaman-mekân bağlamında fıkıh ile siyaset ilişkisinin doğasına ve Müslüman bir hükümdarın şer’an yetkili olduğu hususlara dair bir bakış açısını belirli bir tutarlılıkla ortaya koyabilmesinde yatmaktadır.