Siyahi Yahudiler

Binlerce kişinin İsrail’e götürüldüğü Musa Operasyonu’na tanık olduğum 1980’lerden beri Etiyopya’nın Beta Israel’iyle ilgilenmekteyim. Topluluğun tarihsel kökenleri önemli tartışmalara konu oldu ve bu tartışmalar oldukça politikleştirildi. Zaman geçtikçe ciddi bilim insanları Etiyopya toplumunda -belki de büyük ölçüde siyasî ve sosyal nedenlerle- Orta Çağ’da bir tür Yahudiliğin ortaya çıktığını görmeye başladı. Bu nedenle, Neslihan Kuran’ın çalışmasında bu yaklaşımın mercek altına alınması büyük değer taşıyor. Elbette, herhangi bir dinî grubun meşruiyeti, köken sorunlarından bağımsızdır: Çoğu din, dinî işlevlerini yerine getirmek için “doğru” olması gerekmeyen köken mitleriyle beslenir. Diğer birçok Etiyopyalı ve Afrikalı topluluk gibi, Beta Israel’in de Etiyopya’ya nasıl geldiğine dair birtakım çelişkili fikirler mevcut. Erişilebilir tarihsel kaynaklarla muhtemelen bu fikirlerin hiçbirini doğrulamak mümkün değil. Elbette gen bilimi sayesinde bu soruların birçoğu bugün farklı bir şekilde ele alınabilir. Bununla birlikte, tüm dinler için iman ve inanç kritik bileşenlerdir ve toplulukların belirli kökenlerini anlamlandırmada inançlarının diğer yönlerine benzer bir statü verilmesi din fenomenolojisinin bir parçasıdır. Neslihan Kuran’ın tezi dinî grupların kökenini araştıranlar için çok değerli bir işlev görüyor. Florida Uluslararası Üniversitesi’ndeki çalışmaları sırasında Neslihan ile bu konuları uzun uzadıya tartışmıştık. Bu tartışmaların böylesine güzel bir çalışmaya dönüştürüldüğünü görmek gerçekten sevindirici.

Prof. Dr. Tudor Parfitt