Süryani Ortodokslarda Kilise Müziği-İlahi Mesajın Makamla Tebliği

Adıyaman ve Çevre İller Süryani Kadim Metropolitliği Mor Petruspavlus Kilisesi özelinde etnografik yöntemlerle gerçekleştirilen bu çalışma Adıyaman Süryanilerinin kilise müziği üzerine; etnomüzikolojinin "İnanç Müziği Etnolojisi" alanına uygun olarak 2014-2018 yılları arasında oluşturulmuş ve İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'ne 2018 yılında teslim edilmiş dört yıl süren bir doktora tezi çalışmasının ürünüdür.

Süryaniler Mezopotamya coğrafyasında 5500 yıl önceki ilk varlığı Aramlar olarak tarihsel kayıtlara geçmiş 2000 yıl önce Hıristiyanlığı kabul etmiş köklü tarihsel geçmişi kültürü ve kendilerine özgü inançsal ve dünyevi müzik kültürleri olan Hindistan Suriye Yakın Doğu Türkiye Avrupa Amerika Birleşik Devletleri ve dünyanın birçok yerinde diasporası bulunan dünya üzerindeki nüfusu yaklaşık 45 milyon olan bir halktır.

Etnografik araştırmalar metodolojik olarak her ne kadar izlenmesi mümkün olan dar bir bölge üzerinde gerçekleştirilse de söz konusu inanç müziği olduğunda inançların kültürel açıdan kadimle en bağlantılı en muhafazakâr ve en zor değişen belleksel olgu olmasından dolayı ele aldığımız bölge olan Adıyaman ili Süryani Ortodoksları ile "Dünya Süryani Ortodokslarının Kilise Müziği" uygulamaları arasındaki farklılıklar oldukça azdır. Dolayısıyla Adıyaman Süryani Ortodokslarına ait inanç müziği uygulamaları hemen hemen Dünya Süryani Ortodoksilerinin bir örneği niteliğindedir. Yakın Doğu'nun bir parçası olan bu halkın müziksel uygulamaları da doğal olarak bu bölgenin kültürel bir temsilidir. Süryani İnanç Müziğini metinsel olarak İncil Mezmurlar ve Süryani azizlerinin kutsal şiirlerinin makamsal veya tecvitli icrası oluşturmaktadır. Bunun yanında Süryani kültüründe sayı mistisizminin ve makamlara yüklenen anlamların özel bir inançsal değeri de vardır.

Bu çalışma ile ülkemiz ve dünya üzerindeki inançsal cemaatlerin etnomüzikolojik bir perspektifle incelenmesi anlamındaki "İnanç Müziği Etnolojisi" alanına bir nebze ışık olabilirsek ne mutlu bize...

Mehmet Emin ŞEN