Türkistan’ın İşgal Çağı_{Beyaz General Skobelev (1843-1882)}

Türkistan’ın İşgalindeki Kilit İsim: Skobelev…

18. yüzyılda Rusların I. Petro ile başlayan Türkistan’ı daha yakından tanıma ve bölgenin zenginliklerini ele geçirme arzusu bu yüzyıla “Keşif Çağı” adını miras bırakmıştır.

Bölgeye yapılan keşif seferleriyle buralara yetişmiş diplomat, devlet adamı ve seyyahlar gönderilmiştir. Bunların edindiği bilgilerle bölge hakkında pek çok şey öğrenilmiş ve bu bilgiler işgalin ayak sesleri olmuştur.

Böylece Ruslar “İşgal Çağı” olarak da adlandırılabilecek bu yüzyılda Türkistan ve Türkmenistan sahasını kolaylıkla ele geçirmiştir. Bu işgallerde ön plana çıkan isimler olmuş ve Rus devletine katkılarından dolayı bunların adları tarihe altın harflerle kazınmıştır. İşte bunlar arasında en önemlisi General Mihail Dmitrieviç Skobelev’dir.

Günümüz Rusya’sının temeline demir döşeyenlerden biri olan Skobelev, namıdiğer Beyaz General; gözü pek bir komutan, kendi vatanına canı ve kanıyla bağlı bir asker; çocukluğu, gençliği, hırsları ve hevesleriyle; bütün yaşamı ve hatta ölümüyle mühim bir komutandır. Türkistan’daki Ahal Teke Seferi sırasında Türk halkını çocuk, kadın, yaşlı demeden kılıçtan geçirmiş; Türk düşmanlığıyla nam salmıştır. Panslavist görüşlerini Balkan coğrafyasında yaymaya çalışarak Slav haklarını örgütlemiş; Osmanlı’nın Balkanlar’da zaten milliyetçilik dalgasıyla zayıflayan otoritesini dinamitlemiştir.

Elinizdeki çalışma, Türk-Rus ilişkilerinin belirleyicilerinden biri olan bu komutanın askerî ve siyasî düşüncelerini, Rusların Türkistan siyasetinde üstlendiği kilit rolü, kritik noktalarda aldığı görevleri, savaşlarını ve seferlerini, Balkanlar’daki Panslavist hareketlerini hem Rus hem Türk hem de Balkan uluslarının kaderini şekillendiren eylemlerini ele almaktadır.

Başta Türkistan hanlıkları olmak üzere Rus askerî tarihi ve Türkistan’ın sosyal yaşamı üzerine çalışmalar yapan Murat Özkan’ın birincil kaynakları kullanarak ortaya çıkardığı “Türkistan’ın İşgal Çağı: Beyaz General Skobelev (1843-1882)”, soluk soluğa okunacak bir belgesel niteliğinde…