Türkiye’nin Kıbrıs Politikasında Fatin Rüştü Zorlu Etkisi: Lider Düzeyi Analizi

Türkiye’nin Kıbrıs politikasında Fatin Rüştü Zorlu ile birlikte yaşanan yeni hareketlilik uluslararası sistem düzeyinde yaşanan dönüşümün bir sonucu şeklinde görülebileceği gibi, lider düzeyinde karar alıcının değerlerinin bir yansıması olarak da değerlendirilebilir. Bu çalışmada, Türkiye’nin Kıbrıs politikasının analizi yapılırken lider düzeyi baz alınmıştır. Çünkü bir devletin dış politika oluşturma sürecinde karar alıcı düzeyindeki bireyin kişisel özellikleri, geçmişi, deneyimi, liderlik özellikleri, dünya görüşü, psikolojik faktörleri, bilgi düzeyi veya inancı oldukça önem taşımaktadır.

Fatin Rüştü Zorlu,  1954 seçimlerinin hemen ardından Başbakan Menderes tarafından Kıbrıs sorunuyla ilgilenmek üzere görevlendirilmiştir. “Bizim Kıbrıs diye bir meselemiz yoktur” anlayışında olan önceki dönemlerin aksine Zorlu, Kıbrıs adasının tekrar kazanılması için büyük gayret göstermiştir. 1957 yılında Dışişleri Bakanlığı görevine getirilen Fatin Rüştü Zorlu’nun Türk dış politikası karar oluşum sürecinde etkili olduğu görülmektedir. Kıbrıs konusunu incelemek ve politika belirlemek için bir komisyon kuran Zorlu, Kıbrıs’ın Türkiye ile olan bağlarını ortaya koyan “Beyaz Kitap”ı hazırlamıştır. Kıbrıs sorununun milli bir dava olarak benimsenip tüm dünyaya duyurulmasında Zorlu’nun kişisel gayreti ve diplomasi becerisi etkili olmuştur. Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’nun Kıbrıs için verdiği mücadele sayesinde 1959 yılında yapılan Zürih ve Londra Anlaşmaları ile “Kıbrıs Cumhuriyeti” kurulmuş ve bu anlaşmalara göre Türkiye, Yunanistan ve İngiltere Garantör Devlet statüsünü kazanmıştır.

Bu kitap, Fatin Rüştü Zorlu’nun Türkiye’nin Kıbrıs politikası ile ilgili kararlarında önemli etkisi olduğunu ortaya koyması açısından yakın tarihe ışık tutmaktadır. Ayrıca, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler ile ilgilenen araştırmacılar için bir kaynak teşkil etmektedir.