Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözüm Merkezi (ICSID) Hakem Kararlarına Karşı Hukuki Başvuru Yolları

Dünya Bankası 1965 yılında uluslararası doğrudan yabancı yatırımları artırmak, özellikle gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı yatırımları teşvik etmek için, "ICSID Sözleşmesi" veya "Washington Sözleşmesi" olarak bilinen uluslararası sözleşme ile Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözüm Merkezini (International Center For The Settlement of Investmen Disputes (ICSID)) kurmuştur. 2010 yılı Ocak ayı dikkate alındığında toplam (157) devletin ICSID Sözleşmesine taraf olduğu görülmektedir. Türkiye de, 1988 yılında Sözleşmeye taraf olmuştur. Sözleşme ile kurulan Merkezin görevi yatırımı kabul eden devlet ile yabancı yatırımcı arasındaki uyuşmazlıkların çözümünü sağlamaktır. Yabancı yatırımcı, uyuşmazlık çıktığında uyuşmazlığın yatırımı kabul eden devlet mahkemeleri dışında, tarafsız, uzman bir kadro tarafından kısa sürede çözüme kavuşturulmasını ve çözüm sonunda elde ettiği kararın icra edilebilir olmasını beklemektedir.

Bu beklentiler karşılandığında yatırımcı için güvenli bir ortam sağlanmış olacaktır. ICSID Sözleşmesi ile kurulan Merkez, tarafların beklentilerine cevap verecek uzlaşma ve kurumsal tahkim hizmetlerini sunmaktadır. Merkez tarafından sunulan kurumsal tahkim hizmeti tarafların seçtikleri hakemlerden oluşan ICSID tahkim heyetlerince gerçekleştirilmektedir. Çalışmamızın kapsamı,– ICSID tahkim heyetlerinin kurulusu, heyetlerin verdikleri kararların nitelikleri ve nevileri ile bu kararlara karsı başvurulabilecek hal çarelerinin (hukuksal yolların) neler olduğudur. ICSID hakem heyetlerince verilen kararlara karsı başvurulacak hukuki çareler sınırlı sayıda olup, (karar tashihi ve ek karar, kara düzeltmesi, kararın yorumu ve iptali) çalışmamızda detaylı olarak incelenmiştir. ICSID tahkim heyetlerince verilen kararlar yerel mahkemelerin incelemesine diğer bir ifadeyle tanıma ve tenfiz usulüne tabi tutulmamaktadır. Türkiye (73) devlet ile ayrı ayrı imzaladığı iki taraflı yatırım sözleşmelerinde Merkezin yargılama yetkisini kabul etmiştir (08 Nisan 2011).

Bu ülkelerden gelecek yabancı yatırımcılar ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti arasında uyuşmazlık çıktığında ICSID Tahkimi uygulanabileceği gibi, yurt dışında yatırım yapan Türk yatırımcılar da, yatırımı kabul eden Devletin ICSID Sözleşmesine taraf olması durumunda, bu tahkim hizmetinden yararlanabileceklerdir. Her geçen gün ICSID Tahkiminin öneminin arttığı gözlenmektedir. Basından takip ettiğimiz Libananco ve Türkiye davası ICSID Tahkimi kapsamında yürütülmektedir.