Yargıtay Ceza Genel Kurulu İçtihatları Açıklamalı Rehberi (Ciltli)_{01.01.2002 - 31.12.2015 Tarihleri Arası}

Ülkemizde 1926 tarihli 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 1929 tarihli 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve yürürlük kanunları 80 yıla yaklaşan ve benimsenip yerleşen bir uygulamadan sonra 01. 06. 2005 tarihi itibariyle yerlerini 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve bir kısım yürürlük kanunlarına bırakmışlardır. Bu durum, gerek genel ve özel hükümler, gerekse de usul hükümleri ve özel ceza yasaları uygulamaları yönünden 80 yıllık içtihat birikiminin büyük çoğunluğunu geçersiz hale getirmiştir.

Bununla birlikte 01. 06. 2005 tarihinden önce işlenen suçlardan yargılaması devam edenler için lehe yasa karşılaştırması ve kesinleşmiş olanlar için uyarlama yargılaması yönünden 765 sayılı TCK ve henüz Bölge Adli Mahkemelerinin faaliyet geçmemiş olması nedeniyle 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi hükmü gereğince 1412 sayılı CMUKnun 322. maddesinin 4. 5. 6. fıkraları hariç 305 ila 326. maddelerinin yürürlüğü halen devam etmektedir. Ancak bu sınırlı yürürlüğün hüküm ve sonuçları bile sayısız inceleme konusu olabilecek sorunlara yol açmıştır. Özetle ceza hukukumuz büyük bir değişim geçirmiştir.
01. 06. 2005 tarihinden itibaren hayatımızın bir parçası haline gelen Yeni Ceza Adalet Sistemi bu gün itibariyle 12. yılı içerisinde bulunmaktadır. Bu da Türk Ceza Kanunu, özel ceza yasaları, usul yasaları, yürürlük yasaları, infaz yasaları ve eski hükümlerin uygulanması konularında çok sayıda içtihat üretildiğini göstermektedir.

Ceza Genel Kurulu kararlarının olaya özgü bağlayıcılığı dışında içtihat yönünden bağlayıcılığı bulunmamakta ise de çalışmamız sırasında, Yargıtay Özel Dairelerince genel olarak kabul gördüğü, hemen kabul görmeyen hususların ise bir iki yıl içinde çelişen iki görüşten biri lehine birleştiği tespit edilmiştir. Bu bakımdan Ceza Genel Kurulu içtihatlarının uygulamayı birleştirici özelliği yadsınamaz.

Ceza Genel Kurulu kararlarının 14 yıllık birikimini incelerken ikinci olarak dikkat çeken husus, aynı konunun hem aynı dönemde hem de 2-3 yıllık aralar ile itiraz veya direnme yoluyla Ceza Genel Kurulunun gündemine çok sayıda dava dosyasıyla getirilmiş olmasıdır. Aynı konudaki itirazlardan biri genel bir kabul ile çözüme kavuştuktan sonra diğer itirazların Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca geri alınması ve itirazların öncelikle özel daire tarafından incelenmesi konusunda CMK 308. maddesinde yapılan yasa değişikliği gibi kısmen etkili önlemler alınmıştır. Buna karşın Ceza Genel Kurulu kararlarının yerel mahkeme yargıç ve Cumhuriyet Savcıları ve avukatlar arasında bilinirliği konusunda büyük bir açık olduğu görülmüştür.

Bu çalışmada Yargıtay Ceza Genel Kurulunca 01. 01. 2002 tarihinden 31. 12. 2015 tarihine kadar verilen tüm kararlar tek tek incelenerek öncelikle içtihat özelliği olmayan suçların veya cezaya etki eden sebeplerin sübutuna ilişkin olan kararlar ayıklanmıştır. Kalan kararlar tek tek incelenerek içtihat sayılabilecek özü bulunarak birkaç satır içinde ifade edilecek açıklama yazılmıştır. Uygulayıcı yönünden daha pratik olması için karar metinlerinin tümü değil amaca uygun kısmı alınmıştır. Bazı kararlar içinde birden fazla hukuki görüş farklılığını çözen içtihatlar tespit edilmiş, kullanışlı olması için her biri ayrı bir içtihat olarak alınmıştır. Buna karşın, Ceza Genel Kurulunun o güne kadar ki içtihatlarını toparlayıcı ve yol gösterme amaçlı olarak örneğin tekerrür, lehe yasa karşılaştırması ve birçok konuda yaptığı gibi bir müesseseyi baştan sona açıklayan içtihatları ise mümkün olduğunca kısaltılmadan olduğu gibi aktarılmıştır.

Bu şekilde biriktirilen yüzlerce içtihat Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Usul Hükümleri ve Özel Ceza Yasaları başlıkları altında dört bölüme ayrılmıştır. Her bir bölüm uygulayıcının içtihata daha kolay erişmesi için önce ana başlıklara sonra alt başlıklara ayrılmıştır. Hemen hemen tüm içtihatların birden fazla yasa maddesiyle ilişkili olması nedeniyle ya mükerrerlik ya da maddelerden birini tercih etme gibi bir açmaza düşmemek için yasa maddelerinin altında dipnot olarak gösterme veya madde isim ve numaralarını başlık olarak kullanma yolu tercih edilmemiştir.

Buna rağmen, bir içtihadın genellikle başka bölümlerde ki bazen de aynı bölümdeki birden fazla başlıkla ilişkisi olması halinde, her iki başlıkta da yer vermek gerekmiştir. Ancak, bu tekrarların fazla olmadığını ve tamamen daha rahat ulaşımın hedeflendiğini belirtmek gerekmektedir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararlarının incelenmesi sırasında aynı konuda fazla sayıda içtihat tespit edildiğinde bir tanesinin özeti alınmış, kullanıcıların veya akademik çalışma yapacak kişilerin Ceza Genel Kurulunun ilgili konudaki istikrarlı uygulamasını görebilmeleri ve dönemler itibariyle karşılaştırma yapabilmeleri bakımından diğer kararların bilgilerine mümkün olduğunca yer verilmeye çalışılmıştır.

Kişisel bilgilerin yayılmaması için seçilen içtihatlar içinde yer alan isim, soy isim, görev vb bilgilerin kaldırılmasına ve kısaltılmasına azami özen gösterilmiştir. Yeni Ceza Adalet Sisteminden önceki 01. 01. 2002 ila 01. 06. 2005 tarihleri arasındaki içtihatlar ise eski Yasaların uygulanmasının son dönemi olması bakımından zamanaşımının süresinin uzun olduğu suçlar veya uyarlama yargılamalarında halen geçerli olması, yeni dönemde de varlığını ve unsurlarını aynen koruyan suçlar bakımından halen geçerliliğini koruyup yol gösterici olmaları bakımından çalışmaya dahil edilmiştir.

14 yıllık süre içinde çok sayıda yasa değişikliği gerçekleşmiş olduğunun ve çalışmada yasa değişikliğinden önceki içtihatlara maddi ceza kurallarının yürürlük kuralları bakımından yer verildiğinin bilinmesi ile yorumlarken ve uygularken elinizdeki uyuşmazlığın suç tarihine, yasa değişiklik tarihine ve içtihat tarihine dikkat etmenizi rica ediyoruz.

Yararlanıcıların içtihatlara kolay erişebilmesi için bölümler içindeki ana başlıklar alfabetik olarak sıralanmış, ikincil derecedeki başlıkların sayısında dengesizlik bulunmadığından bunların özel olarak sıralanması gerekmemiştir. Her türlü aramada metin içerisindeki başlıklara göre sayfa çevirip göz atmak yerine çalışmanın bütünlüğünü tam olarak yansıtan içindekiler kısmından ilgili bölüme göre ana başlığın ve varsa alt başlığın sayfa numarası tespit edilip ilgili sayfaya gidilmesi tavsiye edilmektedir.

Seçilen içtihatların öncesine yazılan tek cümlelik birkaç satırdan ibaret açıklama ile içtihat metnine göz atmadan çok hızlı bir araştırma yapılmasına imkan tanınmasının yanında, aynı mahiyetteki diğer içtihatların da karar bilgilerine yer verilerek araştırmacılar için bir rehber özelliği bulunduğundan eserin isminin Yargıtay Ceza Genel Kurulu İçtihatları Açıklama Rehberi olması uygun görülmüştür.

Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçme tarihinin de ilan edildiği ve başkan ve üyelerinin atandığı bu günlerde özellikle genel hükümler ve usul hükümleri yönünden Yargıtayın 14 yıllık birikimini sistemli ve pratik kullanıma uygun olarak yansıttığımızı düşünüyoruz.