Yatırım Modelleri

Bu kitap, özellikle finans teorisinde ve pratiğinde kullanılan modern modelleme tekniklerine bir giriş niteliğindedir. Menkul kıymetler ile türev ürünlerin fiyatlamasında kullanılan modeller, normal olasılık dağılımı perspektifinden ve basitleştirilmiş bir matematik notasyonuyla okuyucuyla buluşturulmaktadır. Genel olarak tüm modellerde, özelde ise yatırım modellerinde olasılık dağılımlarının temel alındığı gerçeğinden hareketle, Modern Portföy Kuramı, Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli, Etkin Piyasalar Hipotezi ve Black-Scholes Opsiyon Fiyatlama Modeli gibi finans teorisinin temel taşlarının oluşturulmasında normal dağılım varsayımının önemi vurgulanmış, bu modeller mümkün olan en basit matematik diliyle aktarılmıştır. Birinci bölümde normal dağılımı temel alan tek dönemli modeller açıklanmıştır. İkinci bölümde zamana bağlı normal dağılımı (stokastik süreçler) temel alan çok dönemli modelleme teknikleri anlatılmış, opsiyon fiyatlamasında stokastik modellerin kullanımı ve Black-Scholes Opsiyon Değerleme Modeli öncesi ve sonrasıyla ele alınmıştır. Üçüncü bölüm, İMKB-100 ve DİBS endekslerinin geçmiş verilerine dayalı olarak çizilen “gerçek“ olasılık dağılımlarını “elde tutma dönemleri“ne göre incelemekte, opsiyon sözleşmelerinin değerlemesinde gerçek olasılık dağılımlarının kullanılmasını özetlemektedir. Dördüncü ve son bölümde ise, İMKB endeksi ile S endeksinin elde tutma dönemleri getirilerinin momentlerine göre karşılaştırılması yapılmakta, yatırım dönemleri için normal dağılımdan sapmaları baz alınarak fiyat etkinlikleri test edilmektedir.

Tarih boyunca dünya medeniyetleri üç büyük sıçrama yapmıştır. Bunlardan ilki, arap sayı sistemine geçişle, ikincisi muhasebeleştirme yoluyla durum analizi yapabilme becerisi kazanılmasıyla, üçüncüsü ise belirsizliklerin ölçülebilmesi için öngörü ve risk analizleri ve bu riskleri yönetebilme yetisine sahip olmakla edinilmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki düşünsel fark, muhasebeleştirme sürecinden öngörü düzeyine geçebilmeleriyle de ilişkilidir. Bir olay gerçekleştikten sonra tedbir almak ile gerçekleşmeden önce öngörüde bulunarak çözüm aramak bu gelişmişliğin göstergelerinden biridir. Öngörü tekniklerinden bilinen en önemlisi ise modelleyebilme becerisidir. Bu konuda çok az sayıda Türkçe kaynak vardır. Özellikle Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası’nın da kurulmasıyla bu alanda daha fazla Türkçe kaynak ihtiyacı hissedilmektedir. Bu kitap ile bu ihtiyacı bir dereceye kadar karşılayacağımızı düşünmekteyiz.
Zafer Metin Ustaoğlu, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Araştırma Müdürlüğü’nde görev yapmaktadır. ODTÜ İşletme Bölümü ve T.C.Ziraat Bankası Bankacılık Okulu’ndan mezundur. Sırasıyla, T.C. Ziraat Bankası Menkul Değerler Müdürlüğü, İMKB Hisse Senetleri Piyasası Müdürlüğü, İMKB Vadeli İşlemler Piyasası Müdürlüğü ve İMKB İstatistik ve Değerleme Müdürlüğü bünyelerinde çalışmıştır. Yayınlanmış iki kitabı (ortak çalışma) ve yayınlanmamış çeşitli araştırmaları bulunmaktadır.