Yeni Deniz Mecmuası Sayı: 31 - Aralık 2023

31’inci sayımız yine iddialı ve dopdolu. Önceki sayımızda Cumhuriyetimizin 100. Yılı’nı kutlamıştık, bu kez Deniz Harp Okulu ve Deniz Lisesi’nin 250. Yaşını kutluyoruz.
Amiral Cem Gürdeniz’in o muhteşem kaleminden, 1773 yılında kurulan Bahriye Mektebi’nden bugüne Türk Donanması’nın esaslı insan kaynağı olan bu kurumların hikâyesini okuyacaksınız. Deniz Lisesi maalesef 2016’daki FETÖ kalkışması sonrası kapatıldı ve bu eksiği ileride ağır ödeyeceğiz.
“100. Yılda 100 Gemi Geçişi” makalesinde Cem Gürdeniz Amiral, Cumhuriyet’in 100. Yılı’nda Boğaz’dan o ünlü geçişin hikâyesini tarihsel derinliğe inerek anlatıyor. Denizcileşemememizin nedenleri bu yazıda.
Amiral Afif Büyüktuğrul, Türk donanma tarihine büyük katkılar yapmış bir denizci yazardı. Amiral Cem Gürdeniz, 2004 yılında onun 1954-1971 yılları arasında çeşitli gazetelerde yayımlanmış yazılarını toplayıp kitap yapmıştı. Büyüktuğrul’un seçkin kaleminden bazı yazılarını gündeme getiriyoruz. Dergimizdeki ilk yazıları 1961 tarihli “Askeri Ortaokullar Kapatılabilir mi?” ve 1962 tarihli “Türk Donanmalarının Geçit Resmi”.
E. Deniz Albay Mümin Kır’dan yine enfes bir yazı: “Nusrat’ın Bilinmeyenleri”. Çanakkale Deniz Savaşlarındaki efsane mayın gemimiz dünyanın tarihini değiştirmişti.
Malumunuz dünyada savaş rüzgârları esiyor ve büyük güç rekabetinin en kritik alanı yine denizler. Araştırmacı Yazar Mike Whitney’den “ABD’nin Çin’i Denizde Boğma Planları” başlıklı bir çeviri yazımız var. Ufkunuzu açacaktır.
İsmet Sena Bayyurt’tan, bol görselli ve heyecanlı “Farklı Bir Atlantik Geçiş Hikâyesi” var. Türklerin açık denizlere çıkmaları geç oldu ama sağlam ve güzel oldu!
Geçen sayımızda başladığımız önemli bir yazı dizimiz vardı. Kaptan Uğur Cebeci, İstanbul’u bekleyen deprem ve tsunami tehlikesini yazmıştı. O yazının ikinci ve son bölümü de bu sayımızda yer alıyor.
Almanya’da Öğretim Üyesi olan Alptuğ Güney, Kaptan Cook ve güney yarımkürenin keşif hikâyesini kaleme aldı. Merakla okuyacaksınız.
Denizci yazarımız Sitem Ateş, nefis bir yazısıyla yine bizlerle. Denizciler ve yazarlar iyi hikâye anlatıcısıdır. Sitem Hanım ikisi birden. “Kaybın Hikâyesi, Hikâyenin Kaybı”nı zevkle okuyacaksınız.
Bin yıl sonra Haliç’te buluşan iki geminin ilginç hikâyesi, “1000 Yıl Sonra Haliç’te Buluşan İki Gemi: Viking Saga Farmann ve Yenikapı 12 Batığı” yazımızla bu sayımızda. 10. Yüzyıl Viking gemisi Saga Farman ile Yenikapı metro kazılarında bulunan 1.200 yıllık Bizans batığının replikaları Rahmi Koç Müzesi’nde buluşmuştu.
Emekli Amiral Hakan Ercan “Deniz ve İnsan” başlıklı denemesinde deniz kültürünün kişiye ve uygarlığa kattıklarını yazdı. Zevkle okuyacaksınız.
Bendeniz bu sayıda “Hayalet Gemi Marie Celeste’in Çözülemeyen Gizemi”ni derledim. Denizcilik tarihindeki en ilginç olaylardan biridir Marie Celeste hikâyesi.
Ersin Elikoğlu, deniz jeopolitiğini kaleme aldı. Gerçekten de jeopolitik denizde başlıyor. Küresel güç olmanın öncelikli şartı denizci bir ulus olmaktan geçiyor.
Prof. Ergun Türkcan 1494 tarihine gidiyor ve dünyayı iki ülke arasında taksim eden Tordesillas Anlaşması’nı yazıyor. Deniz jeopolitiğinin ilk örneklerinden olan bu anlaşmanın öyküsü gerçekten sürükleyici.
Donanma kökenli bir bilim insanı olan Barbaros Büyüksağnak, “Arktik’te Yeni Yapılanma” başlığı altında dünyanın bu yeni büyük güç rekabet bölgesini anlatıyor. Büyüksağnak, aynı zamanda 2019’da Svalbard Adalarına düzenlenen ilk Türk Arktik Bilim Seferi’ne katılan ekipte de yer aldı.
Yazarımız Talip Özcengiz bu sayıda da usta kalemini konuşturuyor. “Sümüklü Böcek” isimli nefis hikâyesini sade bir Türk kahvesiyle okumanızı tavsiye ederim.
Mümtaz Hoca... O, Türkiye’nin Mümtaz Hocası idi. Siyasetçi, yazar ve aydın kimliğiyle Cumhuriyet’in güzel yüzlerinden Prof. Dr. Mümtaz Soysal’ı üç yıl önce kasım ayında kaybetmiştik. Denize âşık bir aydın olan Soysal’ı eski, fakat eskimeyen “Denizdeki Bayrak” yazısıyla anıyoruz.
Kaptan Sedat Tenker’den mesleki bir güvenlik yazısı ile sona geliyoruz: “Kılavuz Kaptanların Gemilere Transfer Emniyeti” bilen bilir çok kritik bir iştir.

Keyifli okumalar...